Líomhaintí faoi chinsireacht ar thuairimí faoi pholasaí teanga séanta ag TG4 agus Nuacht TG4

Tá ráite ag TG4 agus Nuacht RTÉ/TG4 nach raibh aon chinsireacht i gceist le cinneadh gan dul ar aghaidh le craoladh agallamh nuachta ina ndearna an gníomhaí teanga aitheanta Ciarán Ó Feinneadha cáineadh géar ar chur chuige TG4.

Ag labhairt dó le Tuairisc.ie, dúirt Ciarán Ó Feinneadha go raibh “fearg agus díomá” air nuair a cuireadh in iúl dó tráthnóna an 8 Márta nach mbeadh an t-agallamh a rinne sé an lá sin faoin tsraith Laochra Gael á chraoladh.

Dúradh leis mar mhíniú ar an scéal go raibh cinneadh déanta gan dul ar aghaidh leis an tuairisc a bhí beartaithe.

“I 1974 a rinne mise mo chéad agallamh raidió riamh agus tá idir 30-40 agallamh déanta agam gach bliain ó shin i leith, idir agallaimh theilifíse agus raidió. Craoladh na hagallaimh sin go léir. Mar sin glacaim leis nach mar gheall ar chaighdeán an agallaimh ach mar gheall ar mo chuid tuairimí a socraíodh gan an t-agallamh áirithe seo a chraoladh.

‘Briseann sé mo chroí – ní chuige seo a bunaíodh TG4’ – Ó Feinneadha

“Dúradh liom ag leathuair tar éis a trí tráthnóna go raibh an tuairisc á tarraingt siar agus ghabh an t-iriseoir a d’iarr orm an t-agallamh a dhéanamh leithscéal liom agus dúradh go raibh sé i gceist an t-ábhar a phlé arís amach anseo ar chlár éigin eile.

“Ní bhfuair mé aon chuireadh dul ar aon chlár eile go dtí maidin inniu, trí seachtaine ina dhiaidh sin, tar éis dom labhairt amach faoin ábhar ar Tuairisc.ie. Toisc nach bhfuil aon mhíniú eile faighte agam ar an scéal, níl agam a cheapadh ach go ndearnadh cinsireacht ar an tuairisc agus ar mo chuid tuairimí. Cuireann sé fearg agus díomá orm,” arsa Ciarán Ó Feinneadha.

Foilsíodh ar maidin ar Tuairisc.ie agallamh le Ó Feinneadha, duine de na daoine is mó a luaitear le bunú an stáisiúin Ghaeilge, inar mhaígh sé gur gá “athmhachnamh ó bhonn” a dhéanamh ar chur chuige TG4 i bhfianaise an méid Béarla a bhí sa tsraith is déanaí den chlár Laochra Gael.

Shéan TG4 agus Nuacht RTÉ/TG4 araon go raibh cinsireacht i gceist leis an gcinneadh gan tuairisc nuachta a dhéanamh faoin gconspóid maidir leis an méid Béarla a bhí ar Laochra Gael agus faoi Ghaeilgeoirí a bheith ag Béarlóireacht sa tsraith chéanna.

Dúirt urlabhraí de chuid TG4 aréir go raibh “neamhspleáchas eagarthóireachta” ag Nuacht TG4 agus gur cheist don seomra nuachta a bhí in áiteamh Uí Fheinneadha go ndearnadh cinsireacht ar a chuid tuairimí.

Mar sin féin, dúirt urlabhraí TG4 go raibh “cead ag gach duine tuairim a bheith acu, ach ní gá go bhfuil siad ceart”. Thug urlabhraí TG4 le fios chomh maith go raibh “muinín” ag lucht an stáisiúin gur roghnaíodh an lá sin scéalta a bhí níos tábhachtaí don lucht féachana.

Laochra Gael? Níor bunaíodh TG4 le deich nóiméad Gaeilge san uair a thabhairt dúinn…

“Glactar cinntí eagarthóireachta nuachta gach lá chun míreanna a ghearradh ag brath ar shruth nuachta an lae agus tá muinín againn as foireann Nuacht TG4 go mbíonn siad i gcónaí ag roghnú na scéalta is mó tábhacht do lucht féachana TG4, ins na cláir nuachta a bhíonn á gcraoladh acu,” arsa urlabhraí TG4.

Dúirt urlabhraí ó Nuacht TG4, a chuireann RTÉ ar fáil do TG4, nach nós leis an tseirbhís nuachta “aon ráiteas” a dhéanamh faoi “chinntí eagarthóireachta ar leith”.  Dúirt an t-urlabhraí gur mór ag Nuacht TG4 “an t-am a chaitheann daoine chun páirt a ghlacadh inár gcuid clár”.

“Beidh Nuacht TG4 ag leanúint leis an gclúdach ar an ábhar áirithe seo, agus mar atá fógartha go poiblí againn cheana féin, beidh sé mar chuid de chlár 7Lá san oíche amárach,” arsa urlabhraí Nuacht TG4 aréir.

Tuigtear go bhfuil roinnt mhaith míshuaimhnis i measc fhoireann an tseomra nuachta faoin gcinneadh gan dul ar aghaidh leis an scéal.

Maidin inniu a iarradh ar Chiarán Ó Feinneadha páirt a ghlacadh i 7Lá anocht, mar a mbeidh agallamh chomh maith le hArdstiúrthóir TG4 Alan Esslemont faoin gconspóid a spreag léirmheastóir teilifíse Tuairisce.ie faoi chur chuige teanga an stáisiúin.

Dúirt Ciarán Ó Feinneadha nach raibh aon mhíniú sásúil faighte fós aige ar chinneadh Nuacht TG4 gan an t-agallamh a rinne sé leo ar an 8 Márta a chraoladh.

‘Osclaíonn muid doirse, ní dhúnann muid iad’ – séanta ag TG4 go bhfuil ‘carte blanche’ acu don Bhéarla

“Rinne mise agallamh leo i lár an lae. Socraíodh tráthnóna, roinnt bheag uaireanta an chloig roimh chraoladh Nuacht TG4, an tuairisc a ghearradh. Go bhfios domsa níor bhris aon scéal mór náisiúnta nó idirnáisiúnta an lá céanna go gcaithfí fáil réidh le scéal eile dó cúpla uair an chloig sula raibh sé le craoladh.

“Tharla sé cheana dom nár craoladh agallamh liom go ceann lá nó dhó mar gur tharla scéalta móra tábhachtacha gan choinne,” arsa Ciarán Ó Feinneadha.

I measc na scéalta nuachta a craoladh ar Nuacht TG4 ar an 8 Márta, bhí scéal faoin mBreatimeacht, scéalta a bhain le Lá Idirnáisiúnta na mBan agus scéal do Sheachtain na Gaeilge faoi eachtrannaigh a bhfuil spéis acu ní hamháin sa Ghaeilge ach sa tSean-Ghaeilge chomh maith.

Tá go leor cainte ar líne tarraingthe ag an agallamh le Ciarán Ó Feinneadha a foilsíodh ar Tuairisc.ie ar maidin. I measc na ndaoine a thacaigh lena chuid tuairimí faoi chur chuige TG4, bhí beirt eile de na daoine is mó a raibh baint acu leis an bhfeachtas ar son bhunú stáisiún teilifíse Gaeilge, Donncha Ó hÉallaithe agus Feargal Mac Amhlaoibh.

Tá idir mhíshástacht agus amhras léirithe ag daoine faoi chláir ina bhfuil na hagallaimh go léir, nó a bhformhór, i mBéarla a bheith á gcoimisiúnú agus á gcraoladh ar TG4.

Tá séanta ag TG4 go mbíonn “carte blanche” i réim maidir leis an méid Béarla a cheadaítear ar chláir a choimisiúnaíonn an stáisiún agus deir siad gurb é an polasaí atá acu ná ‘doirse a oscailt seachas a dhúnadh’ ar an lucht féachana.

Beidh an scéal á phlé tráthnóna ar Tús Áite ar RTÉ Raidió na Gaeltachta agus ar 7Lá.

Chuir Tuairisc.ie ceisteanna breise cheana ar TG4 mar gheall ar an bpolasaí teanga atá acu i leith a gclár ach níor freagraíodh na ceisteanna sin go fóill.