FILÍOCHT: Athair le Nuala Ní Dhomhnaill

Gníomhaíocht 1 – Ag Tuar:

• Athair an teideal atá ar an dán seo. Déan iarracht a thuar cad é téama/scéal an dáin.
• Nodanna – Cailín óg, hata, teach, brionglóid

Gníomhaíocht 2 – Meaitseáil:

Gníomhaíocht 3 – Éisteacht

• Féach ar an bhfíséan thíos agus éist leis an bhfile ag aithris an dáin.

• Éist leis an gcéad chúig líne arís agus déan cúpla focal/frása a scríobh.
• Téigh ag obair le do pháirtí agus déan iarracht an chúig líne sin a scríobh ina n-iomláine.

Gníomhaíocht 4 – Léitheoireacht:

• Anois téigh chuid do théacsleabhar agus faigh an leagan scríofa don dán.
• Déan an dán a léamh tú féin, ansin déan é léamh os ard do do pháirtí.
• Éist leis/léi ag aithris an dáin.

• Úsáid teanglann.ie (nó foclóir crua) le focail/frásaí nach dtuigeann sibh a chuardach.

Gníomhaíocht 5 – Deis Aithrise:

• Tá teacht ar uirlis taifeadta ar bharr an leathanaigh ar chlé.

• Déan tú féin a thaifeadadh ag léamh an dáin. Déan beagán aisteoireachta leis na mothúcháin/téamaí a chur in iúl.
• Éist siar leis.
• Éist leis an taifeadadh atá déanta ag daoine eile.

Gníomhaíocht 6 – Cur in Ord

• Thíos tá achoimre/míniú gearr ar an dán.
• Ag obair le do pháirtí, agus gan féachaint ar an dán, déan iarracht é a chur san ord ceart.

1. 1. maidin éigin i mí Feabhra nó tráthnóna Fómhair.
   2. pé acu scéal é is cuimhin liom gur fhág m’athair an baile
   3. bhí mé an-óg nuair a tharla sé seo
   4. Níl a fhios agam cén uair den lá ba ea é
   5. bhí scáthanna mór ann agus cuma bhán ar an ngrian
   6. bhí sé seasta in aice an gheata agus hata mór dubh ar a cheann
   7. níl a fhios agam an tús nó deireadh an gheimhridh a bhí ann
   8. níl a fhios agam an raibh mé ag brionglóid fiú
   9. tá a fhios agam go raibh sé an-fhuar, áfach
   10. Bhí sé ag imeacht mar ní fhaca mé é ina dhiaidh sin

Gníomhaíocht 7 – Ceisteanna tuisceana, léirthuisceana agus tuairimíochta

1. Cén fáth ar scríobh an file an dáin seo, meas tú?
2. Cad é an mothúchán is láidre sa dán, meas tú? (Téigh siar agus féach ar an bhfíseán arís más maith leat).
3. Úsáidtear an focal “mílítheach” le cur síos a dhéanamh ar dhuine le haghaidh bán/duine atá breoite. Cén fáth, dar leat, ar úsáid an file an focal sin don ghrian?
4. Cén fáth a n-úsáideann an file an focal “fuar” trí huaire i ndiaidh a chéile?
5. Cad í an íomhá is láidre sa dán meas tú? Déan pictiúr a tharraingt agus cúpla pointe a scríobh faoin. Ansin déan an pictiúr sin a thaispeáint agus a mhíniú do do pháirtí (agus daoine eile ina dhiaidh sin).

Gníomhaíocht 8 – Nascanna ábhartha eile

• Tá cuntas anseo ar shaol Nuala mar aon le agallamh léi. Breathnaigh air agus déan iarracht cúig phointe a scríobh fúithi.
• Tá cuntas eile ar Nuala le fáil anseo. Déan é a léamh.
• Seo agallamh le Nuala ar Raidió na Gaeltachta.
• San alt seo tá Bridget Breathnach ag smaoineamh siar ar a hóige.
  • Déan cuntas gearr a scríobh ar eachtra éigin a bhfuil cuimhneamh agat uirthi ó d’óige féin?
• Seo nasc chuige píosa físe ina bhfuil an iar-pholaiteoir agus fear gnó ón Spidéal, Seán Ó Neactain ag déanamh cur síos ar a óige.

Gníomhaíocht 9 – Téigh i mBun Pinn – PUNANN

• Is tú an t-athair sa dán seo. Déan dán nó cuntas dialainne a scríobh faoina chuimhní siúd ar eachtraí an dáin.
• Déan focail/nathanna a chuardach agus a sheiceáil ar teanglann.ie agus www.focloir.ie
• Nuair a thugann an múinteoir aiseolas duit ar an gcéad dréacht, déan an dara dréacht a scríobh.
• Bain úsáid as abair.ie le héisteacht leis an saothar á léamh amach sna canúintí éagsúla.
• Táteacht ar uirlis taifeadta ar bharr an leathanaigh ar chlé. Déan do chuntas a thaifead.
• Léigh agus éist le saothair dhaoine eile sa rang.
• Cuir ceisteanna orthu faoin méid a scríobh siad.
• Bí cinnte an saothar a chur sa Phunann Teanga.

Gníomhaíocht 10 – Cúpla Ceist Agam Ort!

D’fhéadfadh an múinteoir a cheisteanna féin nó ceisteanna breise a chumadh anseo.