Tá 18 rogha ainmnithe ag an Oireachtas ar na gearrliostaí i dtrí chomórtas do Leabhair Ghaeilge na bliana 2021. Tá seacht leabhar ar ghearrliosta Ghradam Uí Shúilleabháin, (leabhar na bliana don léitheoir fásta), sé leabhar ar ghearrliosta Ghradam de Bhaldraithe (leabhar na bliana do shaothar a aistríodh go Gaeilge ó theanga eile) agus cúig cinn ar ghearrliosta Ghradam Réics Carló (leabhar na bliana don léitheoir óg}.
Ar na tithe foilsitheoireachta a bhfuil leabhair leo ainmnithe i mbliana tá: Barzaz, An tSnáthaid Mhór, Cló Iar-Chonnacht, Cló Léann na Gaeilge, Coiscéim, Dalen Éireann, Éabhlóid, Futa Fata agus Leabhar Breac. Tá dhá shaothar féinfhoilsithe ag Aisteoirí Ghaoth Dobhair agus Oidhreacht Chorca Dhuibhne ar na liostaí chomh maith.
Tá duaischiste iomlán €17,000 le roinnt ar bhuaiteoirí na gcomórtas. Bronnfar €5,000 ar fhoilsitheoir an leabhair a gheobhaidh Gradam Uí Shúilleabháin agus €2,500 ar údar an tsaothair; €5,000 ar fhoilsitheoir leabhar Ghradam Réics Carló, €1,250 ar údar an tsaothair agus €1,250 ar mhaisitheoir an tsaothair; €1,500 ar fhoilsitheoir leabhar Ghradam de Bhaldraithe agus €500 ar aistritheoir an tsaothair.
Gradam Uí Shúilleabháin
TAIRSEACH – Cnuasach filíochta le Dairena Ní Chinnéide, foilsithe ag Éabhlóid.
RÚIN OSCAILTE – Cnuasach filíochta le hÁine Ní Ghlinn, foilsithe ag Coiscéim.
AISTEOIRÍ GHAOTH DOBHAIR 1931-1981 – stair aisteoirí Gaoth Dobhair le Noel Ó Gallchóir, féinfhoilsithe ag Aisteoirí Ghaoth Dobhair
MADAME LAZARE úrscéal le Tadhg Mac Dhonnagáin, foilsithe ag Barzaz
ÓRCHISTE NOLLAG – bailiúchán ábhair faoi shéasúr na Nollag le Máirín Uí Shé, féinfhoilsithe ag Oidhreacht Chorca Dhuibhne.
LÉACHTAÍ UÍ CHADHAIN – aistí ó sraith léachtaí bliantúla UCD curtha in eagar ag Liam Mac Amhlaigh & Caoimhín Mac Giolla Léith, foilsithe ag Cló Léann na Gaeilge.
MÉ SUIBHNE – Athinsint ar Buile Shuibhne le Fearghal Ó Béarra, foilsithe ag Leabhar Breac.
Gradam Réics Carló
CLUASA CAPAILL AR AN RÍ – athinsint ar sheanscéal le Bridget Bhreathnach agus maisithe ag Shona Shirley MacDonald, foilsithe ag Futa Fata.
GO CEANN SCRÍBE – scéal faoi bheirt chairde scríofa ag Ailbhe Nic Giolla Bhrighde agus maisithe ag Lauren O’Neill, foilsithe ag Futa Fata.
RITA AGUS AN LAMPA DRAÍOCHTA – scéal draíochta ó Mháire Zepf agus maisithe ag Andrew Whitson, foilsithe ag An tSnáthaid Mhór
CEOL NA SÍOG – cnuasach 13 amhrán nuascríofa ó Ghráinne Holland agus maisithe ag Andrew Whitson, foilsithe ag An tSnáthaid Mhór.
EACHTRA AR OILEÁN NA RÚN – úrscéal do dhéagóirí le Brian Ó Broin agus maisithe ag Robert Torrans, foilsithe ag Leabhar Breac
Gradam de Bhaldraithe
AN RÁS CHUIG AN MOL THUAIDH – scéal eachtraíochta agus taiscéalaíochta le Catherine Johnson, aistrithe ag Fearghas Mac Lochlainn, foilsithe ag Futa Fata.
DIALANN DLÚTHCHARA – an chéad leabhar sa tsraith a d’eascair as Diary of a Wimpy Kind le Jeff Kinney, aistrithe ag Máirín Nic Con Iomaire, foilsithe ag Futa Fata.
LIAM Ó FLAITHEARTA: ROGHA SCÉALTA – Cnuasach 33 gearrscéal le Liam Ó Flaithearta, aistrithe ag Micheál Ó Conghaile, foilsithe ag Cló Iar-Chonnacht.
DIALANN SCUBAIDÍN – leagan Gaeilge de Diary of the Naughtiest Girl le Jeanne Willis, aistrithe ag Caitlín Ní Chualáin, foilsithe ag Cló Iar-Chonnacht.
TAISCE RAGA RUA – scéal eachtraíochta le Hergé, aistrithe ag Gabriel Rosenstock, foilsithe ag Dalen Éireann.
TINTE NA FARRAIGE DUIBHE – úrscéal ficsin eolaíochta le Tim Armstrong, aistrithe ón nGàidhlig ag Eoin P. Ó Murchú, foilsithe ag Leabhar Breac.
Thug an tOireachtas le fios gur bunaíodh an rogha saothar do na gearrliostaí ar fhiúntas an ábhair; caighdeán na Gaeilge; dearadh an leabhair – téacs, clúdach, léaráidí agus dea-chleachtas foilsitheoireachta; caighdeán foilsitheoireachta; agus mar a fhreastalaíonn an leabhar ar riachtanais an mhargaidh léitheoireachta.
Rinne Máirín Nic Dhonnchadha, Stiúrthóir Gníomhach an Oireachtais comhghairdeas ó chroí leis na tithe foilsitheoireachta atá ainmnithe ar na gearrliostaí agus mhol sí iad as saothar na sárscríbhneoirí Gaeilge a chur ar fáil ‘go slachtmhar, ealaíonta, snasta’.
Foras na Gaeilge a dhéanann urraíocht ar an gcomórtas agus tréaslaigh Leas-Phríomhfheidhmeannach Fhoras na Gaeilge, Edel Ní Chorráin leo siúd uile a bhfuil saothar leo ar an ngearrliosta.
Fógrófar na buaiteoirí ag tús mhí Dheireadh Fómhair 2021.
Brian Thornton
Tinte na Farraige Duibhe.