Ólaimis sláinte ‘lucht an chúpla siolla’…

Is tráchtaire géarchúiseach é Alan Titley agus bhuail sé an sprioc arís in alt a bhí aige ar Comhar mhí an Mheithimh. Comhartha cinnte ar imeallú na Gaeilge, a mhaíonn sé, mar atá an stát i ndiaidh éirí as ainmneacha Gaeilge a thabhairt ar eagraíochtaí nuabhunaithe agus fiú amháin ar longa nuasheolta de chuid an chabhlaigh. Is fíor dó nach scéal gan bhrí é sin, ach deimhniú nach bhfuil tábhacht shiombalach féin ag an teanga i measc lucht cumhachta níos mó.

Bíodh sin mar atá, tá dream amháin ann a bhíonn ag teacht i dtír ar an rud teibí sin ar a dtugtar ‘dea-thoil an phobail’ i leith na teanga, mar atá, lucht fógraíochta is margaíochta. Gabh isteach i siopa biotáille ar bith agus chífidh tú amach romhat raidhse beoracha de dhéantús comhlachtaí beaga. Idir Brú Rí, Curim agus Tarbh, b’fhurasta don Ghael babhta ólacháin a dhéanamh nach bhfacthas a leithéid ó bhí Mesca Ulad ann.

Tá leas tráchtála á bhaint as an Ghaeilge ag na comhlachtaí móra le fada an lá. Iarr ar dhuine sampla d’fhógra Gaeilge a lua agus, chomh dócha lena mhalairt, is ‘Tá siad ag teacht’ de chuid Guinness a thiocfaidh chun cuimhne. Beidh cuimhne ag cuid agaibh mar a baineadh tuisle as lucht margaíochta Guinness nuair a chuir siad beoir chruithneachta darb ainm Breó ar an mhargadh in 1998. Dar ndóigh, is Bro an fuaimniú a úsáideadh sna hábhair phoiblíochta ar fad – cruthú cinnte nach ionann lucht fógraíochta agus lucht foghraíochta. Mhaígh muintir Guinness gur ‘bladhaire’ nó ‘laom’ an chiall a bhí leis an ainm, ach ba ghairid gur aimsigh fear magaidh éigin iontráil i bhfoclóir an Duinnínigh nach raibh díreach chomh fileata céanna:

Fire, flame, phosphorus; fire that proceeds from putrid matter, as fish etc.

Ní léir dom cad é mar a chuirfeadh iasc, dá lofa é, bladhairí amach as féin ach sin scéal thairis: baineadh Breó den mhargadh i ndiaidh cúig mhilliún punt Éireannach a chaitheamh leis. Ar a bhfaca tú riamh, a léitheoir, ná tarraing mallacht an Duinnínigh ort féin.

Teachtaireacht eile ar fad atá ag na comhlachtaí beaga a úsáideann an Ghaeilge chun críocha margaíochta – go bhfuil tuiscint acu ar chultúr ólacháin na tíre siar go haimsir na meá agus an leanna fraoigh, gur earraí Éireannacha atá á ndíol acu agus nach ollchomhlachtaí santacha droch-chríocha iad. Dhera, is geall le caitheamh aimsire a gcuid beoir bhaile a roinnt le daoine eile. Ní baol dóibh ach oiread an pobal a chur thar a n-acmhainn le carraigeacha ilsiollacha Gaeilge. Caolseans go bhfeicfear arís go deo mana fógraíochta chomh dúshlánach le ‘Is fearrde thú Guinness’ – nath a raibh múinteoirí gramadaí thar a bheith ceanúil air. Agus má tá an chuma air nach dtuigfear an focal simplí féin is féidir i gcónaí é a litriú ina fhocal Béarla, ar nós Ishka Irish Spring Water. Sin nó do chóras litrithe féin a cheapadh, mar a rinneadh i gcás An Brain Blásta, an bheoir is ansa le Hannibal Lecter.

Ach tá siad le moladh, na fiontraithe seo atá sásta culaith Ghaeilge a chur ar a gcuid earraí. I bhfianaise theirce na Gaeilge sa saol poiblí, is maith iad ‘lucht an chúpla siolla’ féin.

Tá Antain Mac Lochlainn ina eagarthóir ar an suíomh áiseanna Gaeilge www.aistear.ie.