LÁ ÉIGSE ÉIREANN 2021: Cérbh iad na 10 leabhar filíochta is mó díol ó Áis le 10 mbliana anuas?

GNÉ ALT FOGRAÍOCHTA Ó FHORAS NA GAEILGE: Mar cheiliúradh ar Lá Éigse Éireann inniu beidh dánta Gaeilge agus físeáin speisialta á roinnt ag Foras na Gaeilge ar líne

LÁ ÉIGSE ÉIREANN 2021: Cérbh iad na 10 leabhar filíochta is mó díol ó Áis le 10 mbliana anuas?

Mar cheiliúradh ar Lá Éigse Éireann inniu beidh dánta Gaeilge agus físeáin speisialta á roinnt ag Foras na Gaeilge ar líne

Mar chuid de Lá Éigse Éireann 2021, nochtann Foras na Gaeilge na cnuasaigh agus na bailiúcháin filíochta is mó díol ag Áisíneacht Dáileachán Leabhar (Áis) le deich mbliana anuas. Bunaíodh ÁIS nach mór daichead bliain ó shin le dáileadh a dhéanamh ar scoth na leabhar Gaeilge ar shiopaí an oileáin agus i gcéin. 

Le linn 2020, rinne ÁIS luach €1.6 milliún de leabhair Ghaeilge agus leabhair dhátheangacha a dháileadh. San áireamh san fhigiúr sin tá leabhair a bhaineann le gach seánra, idir leabhair do pháistí, théacsanna acadúla agus neart leabhar filíochta. 

Ag tagairt do liosta na mbailiúchán, dúirt Bainisteoir ÁIS, Breandán Mac Craith, “Mar atá le feiceáil ón liosta atá curtha ar fáil againn inniu, tá meascán de bhailiúcháin i measc na ndeich leabhar is mó díol, idir chlasaicí mhórfhilí na Gaeilge agus fhilíocht chomhaimseartha. Bheadh duine ag súil leithéidí Sheáin Uí Riordáin agus Mháirtín Uí Dhireáin a fheiceáil ar an liosta, ach tá rogha de bhailiúcháin úra ina measc freisin, a léiríonn saibhreas na filíochta sa lá atá inniu ann.

Ní mór a aithint nach bhfuil anseo ach na bailiúcháin, rogha dánta roghnaithe ag eagarthóir nó ag an bhfile féin. Agus ní mór a aithint nach bhfuil anseo ach blaiseadh! Foilsítear breis is fiche a cúig bailiúchán úr filíochta in aghaidh na bliana ach insíonn an liosta seo scéal na gcnuasach is mó a bhfuil tóir orthu – tá ceird na filíochta Gaeilge beo beathach!”  

Dúirt Príomhfheidhmeannach Fhoras na Gaeilge, Seán Ó Coinn, “Duine ar bith againn a rinne staidéar ar an Ghaeilge, d’fhás sé aníos le mórlaochra filíochta na hÉireann, agus tá glór chuid de na filí sin ag caint linn go fóill mar ghlórtha comhaimseartha, mar is dual do mhórfhilí. Ach tá glórtha úra ann ina measc atá ag cuidiú linn brí a bhaint as an saol, go háirithe ar na saolta deireanacha seo: is maith ann iad agus go maire siad.” 

Lean an haischlib #TreoNua ar na meáin shóisialta, chomh maith le cuntais Fhoras na Gaeilge ar YouTube, Twitter, Facebook agus Instagram, áit a mbeidh dánta Gaeilge á roinnt le linn an lae.

Bailiúcháin

Teideal Údar / Eagarthóir Foilsitheoir Bliain
An Duanaire 1600-1900 – Poems of the Disposessed Thomas Kinsella / Seán Ó Tuama Bord na Gaeilge / An Gúm 1981
Seán Ó Ríordáin – Na Dánta Seán Ó Riordáin Cló Iar-Chonnachta 2011
Leabhar na hAthghabhála / Poems of Repossession Louis De Paor Bloodaxe / Cló Iar-Chonnachta 2016
Filíocht Ghrá na Gaeilge / Love Poems in Irish Ciarán Mac Murchadha Cois Life 2008
Gaolta Gairide (2010) Máirín Nic Eoin Cois Life 2010
Duanaire an Chéid Gearóid Denvir Cló Iar-Chonnachta 2003
Máirtín Ó Direáin: Dánta 1939 – 1979 Máirtín Ó Direáin Clóchomhar 2010
Seán Ó Ríordáin – Selected Poems (Yale) Frank Sewell Yale 2014
Máirtín Ó Direáin: Selected Poems / Rogha Dánta Máirtín Ó Direáin / Frank Sewell Cló Iar-Chonnachta 2018
Dánta: 1966-1998 – Michael Davitt Michael Davitt Coiscéim 2004

Cnuasaigh

Teideal Údar Foilsitheoir Bliain
Camino de Santiago: Dánta, poems, poemas Liam Ó Muirthile Cois Life 2018
Scáthán Véarsaí Seán Ó Riordáin Sáirseal, Ó Marcaigh 1980
An Fuíoll Feá – Rogha Dánta Lian Ó Muirthile Cois Life 2012
Spíonáin is Róiseanna Nuala Ní Dhomhnaill Cló Iar-Chonnachta 1993
An Dealg sa bhFéar Nuala Ní Dhomhnaill Cló Iar-Chonnachta 2011
Mise Áine: An Bhean Istigh Áine Durkin Cló Iar-Chonnachta 2017
Fe Gheasa / Spellbound Daríne Ní Chinnéide Arlen House 2016
An Cion Go Dtí Seo Máire Mhanc an tSaoi Sáirseal, Ó Marcaigh 1987
Oighear Doireann Ní Ghríofa Coiscéim 2017
Criss-Cross Mo Chara Grearóid Mac Lochlainn Cló Iar-Chonnachta 2011

 

Fág freagra ar 'LÁ ÉIGSE ÉIREANN 2021: Cérbh iad na 10 leabhar filíochta is mó díol ó Áis le 10 mbliana anuas?'

  • Gabriel Rosenstock

    Nuair a ullmhaítear liostaí den sórt seo agus an frása ‘is mó díol’ orthu, cuirtear an fhilíocht le criospaí, cíochbhearta, cabáiste, cnónna, caipíní agus earraí tomhaltais eile den sórt sin. Cé a cheannódh dán? Ba cheart go dtuigfí nach bhfuil gach saothar filíochta (ná gach anam) ar díol. Is é Rún na Rún/ Secret of Secrets an séú leabhar filíochta uaimse atá saor in aisce:
    https://www.edocr.com/v/djr6qn6d/gabrielrosenstockbis99/secret-of-secrets
    Tagann an inspioráid chugainn saor in aisce ó Dhia agus ní ar an gcoinníoll go ndíolfaí í.

  • Seosamh Ó Cuaig

    Shíl mé nach bhfuil Dia ar bith ann, a Ghabriel.

  • Garry Bannister

    Is cinnte dearfa go dtuigeann Rosenstock a cheird mar fhile agus eisint na filíochta í féin. Cé gur breá liom ‘bunaitheoir’ dúchasach na NuaGhaeilge, Seán Ó Ríordáin, caithfidh mé a admháil gurb é an dán sin ‘Fill Arís’ atá ar na dánta dá chuid ba mheasa a chum sé riamh dar liomsa. Thug saothar an Ríodánaigh filíocht na Gaeilge as “portaigh na Gaillimhe” isteach i saol glúine óige nua; filí amhail Nuala Ní Dhomhnaill, Michael Davitt, Gabriel Rosenstock, Liam Ó Muirthile, Seán Ó Leocháin agus a lán eile. Saoradh an teanga ón pharóisteachas den chéad uair agus tugadh cead don aos óg a n-anam peartsanta féin a chur ag eitilt ar sciatháin na filíochta. Le filíocht an Ríordánaigh cuireadh ruaig ar laincisí ceataiseacha aos dána na Gaeilge i leith na teanga agus bhí ceadaithe ag cách gáire, spórt agus a n-eispeireas féin den teanga a chur in iúl gan chosc – rud a rinne Davitt ach go háirithe. Tugann filíocht Uí Shearcaigh sinn isteach i gcroí a theanga saibhre dúchasaí agus tugann filíocht Rosenstock go dtí an India, an tSín sinn agus siar siar ar ais go haimsirí na Véidí agus na na nÚpainiseadaí. Tóraíonn an Ghaeilge inniu na na limistéir is faide i gcéin agus is ilghnéithí ar fad. Tá an ceart go hiomlán ag Rosenstock is rud gan praghas ar bith í an fhilíocht agus gan aon díol air… amhail an t-aer breá úr a thugann beatha dúinne nó an t-uisce friseáilte ón tobar gairdín.

  • Seosamh Ó Cuaig

    Cén cineál filíochta a bhí i bportaigh na Gaillimhe, a Gharry?

  • Gabriel Rosenstock

    Is annamh cúrsaí filíochta idir chamáin ar Tuairisc.ie. Seans maith nach é seo an áit chuige in aon chor mar nach mbíonn léirmheasanna ar an bhfilíocht – ná ar leabhair Ghaeilge i gcoitinne – ar na leathanaigh seo. Is fearr leis na léitheoirí nuacht áitiúil, cúrsaí spóirt is polaitíochta ná trácht ar bith ar an nualitríocht, is léir. B’fhearr leo a fháil amach faoi na leabhair is mó díol ná leabhar a léamh. Cad faoi na leabhair is lú díol? An bhfuil tuairisc agaibh ó ÁIS ar na leabhair sin?
    I ndeireadh na dála, cé a cheannódh leabhar gan ‘tuairisc’ a bheith faighte aige ina thaobh agus ní ó Tuairisc.ie a gheobhaidh sé an tuairisc sin, bí cinnte de!

  • Garry Bannister

    Ha, ha! Togha, a Sheosaimh! Bhíos ag déanamh tagairt, ar ndóigh, don bhithiúnach sin de Bhlá Cliathach – Breandán Ó Beacháin agus don dán dorránach dásachtach dea-chomhairleach dána a thainig uaidh… ‘Guidhe an Rannaire’ !

    Dá bhfeicfinn fear fásta, as Gaolainn líofa,
    Ag cur síos go sibhialta ar nithe is ar dhaoine,
    Meoin is tuairimí i ráithe an lae seo,
    Soibealta, sómhar, soicheallach, saolta,
    – bheinn an-sásta a theagasc d’éisteacht.

    File fiáin fearúil feadánach,
    Bard beo bíogach bríomhar bastallach,
    Pianta paiseanta peannphagánach!

    Ariú, mo chreach, cad é an fhírinne?
    Stát-sheirbhísigh ó Chorcha Dhuibhne,
    Bobarúin eile ó chladaigh Thír Chonaill
    Is ó phortaigh na Gaillimh’, mar bharr ar an donas,
    Gaeil Bhleá Cliath na n-órchnap fáinne,
    Pioneers páistiúla pollta piteánta
    Maighdeana malla maol marbhánta
    Gach duine acu críochnaithe cúramach cráifeach.

    Dá dtiocfadh file ag séadadh gríosaí,
    Rachainn abhaile mo ghnó agam críochnaí’

    Is cuimhin liom, a Sheosaimh, gur léigh mé an dán seo den chéad uair ar scoil agus gur chuir sé mo chroí óg ag damhsa faoin am sin le teann sceitimíní. Anois is seanfhear críonna mé ach fós mothaím an bogadh croí céanna agus é á léamh agam inniu. ‘Casadh na taoide’ a bhí ag tarlú sna seascaidí agus sna seachtóidí le teacht ar an láthair filí galánta ghlúin nua na Gaeilge amhail na filí óga in ‘Innti’, agus Seven Drunken Nights á chanadh ag na Dubliners. An cuimhin leat an raic?! Inniu, ar ndóigh, tá flúirse d’fhilí óga cumasacha sa tír amhail: Marcus Mac Conghail, Aifric Mac Aodha, Ailbhe Ní Ghearbhuigh, Doireann Ní Ghríofa, Collette Nic Aodha, Séamas Barra Ó Súilleabháin, Dairena Ní Chinnéide, Caitríona Ní Chléirchín, etc. etc.. gan fiú tagairt ar bith a dhéanamh don seangharda! Ach ar ndóigh, ba é an Ríordánach tús na Réabhlóide liteartha úd, cé gur ionsaíodh faoi gan trócaire mar gheall air faoin am! Go méadaí Dia thú, a Sheosaimh!

  • Bríd

    Caitlín Maude, Liam Ó Flaithearta & Breandán Ó Héithir, Máirtín Ó Cadhain, Máire Mhac an tSaoi….ar leibhéal eile ar fad dóibh i dteannta an Ríordáinigh & an Direánaigh….nach orainn atá an t-ádh & gur eascair a bhformhór acu thiar!!

  • FÓS

    Péacadh le Ailbhe Ní Ghearbhuigh
    Crithloinnir le Caitríona Ní Chléircín

  • file

    “Shíl mé nach bhfuil Dia ar bith ann, a Ghabriel.”

    Cé gur shíl tú sin, a Sheosaimh, bhí dul amú ort.