Gearrscannán – ‘Fluent Dysphasia’ (i gcomhar le TG4.ie/Foghlaim)

Físeán

Gníomhaíocht 1:

Fluent Dysphasia an teideal atá ar an ngearrscannán seo.

• Céard is brí leis an teideal sin meas tú?
• Téigh chuig na foclóirí ar líne agus faigh na leaganacha Gaeilge de na focail sin
• Ansin faigh cúpla pointe eolais faoin neamhord.
• Is tú ag obair le do pháirtí, déan iarracht ábhar/scéal an ghearrscannáin a thuar.

Gníomhaíocht 2 – Meaitseáil:

Gníomhaíocht 3 – Líon na Bearnaí:

Gníomhaíocht 4– Ceisteanna Ginearálta

1. Céard atá an t-athair agus an iníon a ithe i gcomhair an dinnéir?
2. Cad í an cheist a chuireann an iníon ar an athair?
3. Céard air a bhfuil an bheirt fhear ag breathnú sa teach tábhairne? Cén chaoi a bhfuil sé seo ar eolas againn?
4. Cén chuma atá ar an athair ar maidin nuair a éiríonn sé?
5. Cén fáth a bhfuil an chuma sin air?
6. Céard í an fhadhb atá aige?
7. Cén chaoi ar tharla sé dó?
8. Cén chaoi a bhfuil an iníon in ann cabhrú leis?
9. Inis i d’fhocail féin céard a tharlaíonn ag an deireadh?

Gníomhaíocht 5 – Léirthuiscint, tuairimíocht agus cumadóireacht

Ag obair le do pháirtí déan iarracht na ceisteanna seo a fhreagairt. Ansin is féidir libh bhur gcuid freagraí a roinnt le beirt eile.

1. Cén sórt gaoil atá idir an t-athair agus iníon ag tús an ghearrscannáin? Cuir cúiseanna le do fhreagra.
2. An dtagann feabhas ar an ngaol sin i gcaitheamh an scéil, meas tú? 
3. Cad í teachtaireacht an scannáin seo, meas tú?
4. Cá bhfuil máthair an chailín, meas tú?
5. Céard a chuireann an radharc sa stáisiún traenach in iúl faoin dátheangachas in Éirinn?
6. Céard atá aisteach faoin bhfuaimniú a dhéanann Seán ar an bhfocal ‘peile’?
7. Déan giota cruthaitheach a scríobh faoi céard a tharlaíonn tar éis dheireadh an ghearrscannáin.

Gníomhaíocht 6 – Plé agus Míniú

Déan an méid atá thíos a léamh agus a phlé leis an duine in aice leat

• Scéal áiféiseach, greannmhar atá idir chamáin sa ghearrscannán seo.
• Déantar cíoradh ar an ngaol idir athair agus iníon chomh maith.
• Tá imeartas focal sa teideal. Is neamhord urlabhra í diosfáise agus tá an focal ‘líofa’ á lua léi.
• Ag tús an ghearrscannáin fecimid Murph agus a iníon Jane ag suí chun boird.
• Is léir nach bhfuil an gaol atá eatarthu thar mholadh beirte.
• Níl aon chomhrá eatarthu agus níl Murph sásta cabhrú léi lena hobair bhaile sa Ghaeilge. Deir sé go neamhbhalbh nach bhfuil aon Ghaeilge aige.
• Imíonn sé amach lena chara Seán chun dul ag ól agus ag féachaint ar chluiche sacair.
• Tá Jane sa mbaile léi féin agus is léir go bhfuil sí brónach agus trína chéile.
• Chodail Murph ina chuid éadaí agus tá póit air ar maidin.
• Pé rud a tharla dó an oíche roimh ré níl sé ach in ann Gaeilge a labhairt agus faighimid amach níos déanaí nach dtuigeann sé Béarla a thuilleadh.
• Fad is atá sé ag siúl cuireann seat teann dá chuntanós in iúl dúinn go bhfuil mearbhall air.
• Is ar éigean go bhfuil sé in ann ticéad traenach a cheannach.
• Cuireann sé alltacht agus eagla ar a chara Seán. Ceapann sé siúd go bhfuil sé go bhfuil an diabhal istigh i Murph.
• Tá Jane in ann cabhrú leis mar go bhfuil Gaeilge aici.
• Tagann Seán chucu chun míniú a thabhairt faoi cad a tharla. Fuair sé cabhair óna nia leis an nGaeilge.
• Fad is atá Séan ag labhairt bíonn iardhearcadh ann.
• Bhí Murph an-óltach ag deireadh na hoíche agus feicimd é sínte ar a fhad agus a leithead sa siopa sceallóg. Bhuail sé a chloigeann.
• Déanann siad cinneadh é a bhualadh sa chloigeann arís leis an bhfadhb a réiteach.
• Nuair a thagann Murph chuige féin tosaíonn sé ag labhairt Fraincise.
• Agus na teidil chreidiúna ar an scáileáin ag deireadh an ghearrscannáin taispeántar cúpla mír bheag ina bhfuil Jane agus Murph ar saoire thar lear le chéile.
• Níl a fhios againn an bhfuil an fhadhb réitithe ach is léir go bhfuil feabhas mór tar éis teacht ar an ngaol atá eatarthu.

Gníomhaíocht 7 – Súil Siar – Ceisteanna Ilrogha