Tá bás nó beatha i gceist fós agus ráta scaipthe an ghalair fós ró-ard ó thuaidh

Faoiseamh a d’airigh cuid mhaith de phobal Thuaisceart Éireann, is cosúil, nuair a fógraíodh nach mbeadh athrú ar na srianta maidir le paindéim an Covid-19 go fóill. Bhí daoine áirithe glórach i gcoinne an chinnidh ach cé go bhfuil frustrachas le braistint teastaíonn ó dhaoine a bheith sábháilte.

Rinne an Feidhmeannas in Stormont athbhreithniú ar na srianta ag a gcruinniú Déardaoin . Ina dhiaidh d’fhógair an Chéad-Aire agus LeasChéad-Aire nach raibh dóthain dul chun cinn déanta go fóill chun glas ar bith a scaoileadh.

Bhí an ráta ionfhabhtaithe, an R mar a thugtar air, fós idir 0.8 agus 0.9, a dúirt Arlene Foster agus Michelle O’Neill. (Idir 0.5 agus 0.6 atá an ráta ó dheas).

Ní raibh ach oiread na fríde de laghdú ar an ráta le seachtain agus theastaigh titim níos mó ná sin uathu sula mbogfaidís.

Ina theannta sin, dúirt Michelle O’Neill go gcaithfeadh clár tástála agus a ngabhann leis a bheith i bhfeidhm roimh athrú substaintiúil. Dúirt Arlene Foster go raibh súil aici go bhfógrófaí mionleasuithe ar na srianta an tseachtain seo chugainn.

Idir an dá linn moladh do dhaoine clúdach éigin ar an bhéal agus an tsrón a chaitheamh i spás cúng ar feadh achar gearr nuair nach féidir fanacht dhá mhéadar ó dhaoine eile. Dhéanfadh púicín a bheadh déanta sa bhaile an gnó, ní masc den tsórt a chaitheann oibrithe sláinte.

Bhí brú á chur ag roinnt daoine ar Fheidhmeannas Stormont chun faoiseamh éigin ó na srianta a cheadú roimh an deireadh seachtaine nó plean a nochtadh a thabharfadh uchtach dóibh. Bhí an Feidhmeannas diongbháilte nach clár ama, le spriocdhátaí mar atá leagtha amach sa Phoblacht an cur chuige a bhí uathu. Caithfidh tástáil agus rianú a bheith i bhfeidhm agus an cumas ann chun daoine leis an ngalar a dhealú amach ó dhaoine eile sula ndéanfar beart a dúirt an LeasChéad-Aire.

Bhí díomá ar a lán mar nár thug Baile Átha Cliath na sonraí faoina bplean fuascailte ar an dianghlasáil do Stormont sular fhógair an Taoiseach iad an tseachtain seo caite.

Bhí go leor poblachtánaithe agus náisiúnaithe ar buile agus cuireadh le cuthach iad nuair a ‘mhínigh’ an tAire Regina Doherty gur deineadh an fhaillí mar gur do “mhuintir na hÉireann “ a bhí an rialtas freagrach. Masla do shaoránaigh Éireannacha abhus ab ea é sin a dúradar; is cinnte nach raibh sé críonna ná cáiréiseach.

Cibé cúis a bhí le sleamchúis an rialtais ó dheas (barúil gur ag brú ar an doicheall a bheidís le Stormont nó míchúram?) tá cúrsa difriúil roghnaithe ag an bhFeidhmeannas. Ní ar spriocdhátaí a bheidh a bplean bunaithe nuair a chuirfear bailchríoch air. Maíonn saineolaithe neamhspleácha gur díchéille é gan plean comhordaithe a bheith i bhfeidhm ar dhá thaobh na teorann faoi gach gné den bhfeachtas in aghaidh an choróinvíris ach bhí sé fánach acu go dtí seo.

Níl aon dabht ach go bhfuil géarghá le tástáil i bhfad níos forleithne ná mar atá déanta i dTuaisceart Éireann. Tá práinn freisin le rianú na dteagmhálacha a bhíonn ag daoine a mbuaileann an víreas iad; tá míshuaimhneas i measc an phobail faoi chomh heasnamhach is a bhí an cur chuige go dtí seo.

Dá mhéid dá gcloistear faoin ngéarchéim uafásach sna hionaid chúraim do sheandaoine is ea is mó a ghéaraítear ar an bhfaitíos agus ar na héilimh go gcoinneofaí othair a bhfuil Covid-19 orthu scoite amach ó dhaoine eile.

Is léir na míbhuntáistí a bhaineann leis na srianta. Tá dochar as cuimse déanta don eacnamaíocht go logánta agus go hidirnáisiúnta, tá caighdeáin mhaireachtála íslithe agus oideachas na n-óg buailte go dona. Sin gan trácht ar iarmhairtí an víris ar bheatha agus ar an tsláinte sa bhfadtéarma. Chomh maith le héiric an víris féin beidh drochthionchar ag an gcúlú eacnamaíochta dosheachanta ar shláinte mheabhrach agus choirp amach anseo.

Ach dá scaoilfí na srianta róluath d’fhéadfadh éifeacht níos measa fós a bheith aige. I bhfianaise chomh dian is atá Covid-19 tá a fhios againn go mbeadh an toradh tubaisteach dá ligfí don víreas réabadh tríd an daonra.

Is é an cinneadh faoi conas agus cathain a scaoilfear na srianta mar sin an breithiúnas is tábhachtaí agus is tromchúisí atá le déanamh ag ceannairí. Bheadh sé furasta géilleadh don mbrú ón dream is glóraí a deir go bhfuil sé do-chosanta leanúint ar aghaidh mar atá. Thuillfeadh sé sin moladh sa ngearrthéarma ach arbh fhiú an praghas poiblí? Tá bás nó beatha i gceist fós – ní tráth driopáis é.