Is beag spéis a léirigh Uachtarán Mheiriceá Donald Trump i ndúchas Gaeltachta a mháthar, Mary Anne Nic Leòid, dar le duine muinteartha leis a bheidh ag caint ar chlár faisnéise faoina mháthair a chraolfar ar BBC Alba anocht.
Thug Donald Trump cuairt amháin ar Leòdhas, in Inse Ghall i dteannta a mháthar, cainteoir dúchais Gaeilge na hAlban, agus é ina pháiste agus thug sé cuairt an-ghearr eile ar an oileán in 2008.
Tá dhá ionad gailf agus aíochta ag Uachtarán Mheiriceá in Albain.
Deirtear sa chlár gur níos lú ná dhá nóiméad a chaith Donald John, mar a thugann na hoileánaigh ar an Uachtarán, istigh sa teach feirme inar rugadh a mháthair.
Meastar nár chaith sé ach trí huaire an chloig ar fad ar an oileán an turas sin in 2008.
Ar an gclár faisnéise nua, ‘The President’s Mother, The Mary Anne MacLeod Story’, maíonn a dhuine muinteartha Alice Mackay nár thug an tUachtarán Trump ‘pingin rua’ riamh do phobal an oileáin.
Deir Alice Mackay, gur thug a mháthair agus a dheirfiúr go leor cuairteanna ar a baile dúchais agus gur thug an bheirt acu síntiúis ghnaíúla ar mhaithe le pobal an oileáin Ghaeltachta a bhfuil go leor daoine muinteartha le Trump fós ina gcónaí ann.
Déantar cur síos sa gclár nua, ar chuir TG4 cuid den mhaoiniú ar fáil dó, ar an aistear fada a rinne Mary Anne MacLeod Trump ó Inse Ghall go Nua-Eabhrac, áit ar chas sí leis an bhfear a phós sí, Fred, athair an Uachtaráin.
Déantar plé sa chlár ar an gcaidreamh casta atá ag Trump le hAlbain ach deirtear gur chothaigh a mháthair agus a dheirfiúr Maryann Trump Barry, dlúthcheangal leis an oileán. Murab ionann agus Trump féin chuir siad beirt cuidiú airgid ar fáil don phobal. Sna 1970idí chuir máthair Trump airgead ar fáil don halla pobail ina baile dúchais.
“Chuir Maryann agus a mháthair go leor airgid ar fáil do Tunga ar Leòdhas le cuidiú le costas an halla pobail ansin agus don ionad cúraim, Bethesda. Ach ní bhfuarthas pingin rua ó Donald John,” a deir Alice Mackay ar an gclár.
Bhásaigh máthair Trump sa bhliain 2000. Thug deirfiúr an Uachtaráin, Maryann, breitheamh achomharc atá anois ar scor, go leor cuairteanna ar an oileán. In 2015 thug sí £158,000 don ionad cúraim agus ospís Bethesda atá in Steòrnabhagh ar Leòdhas.
Ba chainteoir dúchais Gaeilge na hAlban máthair Donald Trump a rugadh i dTunga in Eilean Leòdhas ar an 10 Bealtaine 1912.
Ba iad Calum Mac Leòid, iascaire agus croitéir, agus a bhean Màiri (neé Nic a’ Ghobhainn) tuismitheoirí Mary Anne, a bhí ar an duine ab óige de 10 clainne.
De réir an daonáirimh i 1901, bhí Gaeilge na hAlban ag 91.2% den phobal agus ní raibh Béarla ach ag 17.2%. D’imigh Mary Anne go Meiriceá i 1929. De réir an daonáirimh dhá bhliain ina dhiaidh sin, bhí Gaeilge na hAlban ag 85.5% de na daoine sa pharóiste.
Tá Tunga trí mhíle go leith amach as Steòrnabhaigh, príomhbhaile an oileáin, mar ar raibh an lámh in uachtar ag an mBéarla riamh.
Mar sin féin, tá Gaeilge na hAlban beo i Tunga i gcónaí. De réir dhaonáireamh 2011, bhí Gaeilge ag 51% den phobal in Aird Thunga agus is í an Ghaeilge teanga an teaghlaigh ag 36%. Bunaíodh Aonad Gàidhlig sa bhunscoil i mbliana agus tá Còisir Ghàidhlig Thunga lárnach i saol an phobail.
– Beidh ‘The President’s Mother, The Mary Anne MacLeod Story’, ar BBC Alba anocht ag 9pm. Craolfar an clár mar ‘Máthair Trump’ ar TG4 amach anseo
Seáinín Mac Conraoi
Dá mba duine muinteartha leis an Trumpach mé, ní admhóinn é.