Nuair a dhein an Rúis ionradh ar an Úcráin i mí Feabhra na bliana 2022 cuireadh an saol trí chéile agus cuireadh saol mhuintir na hÚcráine bunoscionn. Breis agus dhá bhliain níos déanaí tá an chogaíocht fós faoi bharr lasrach.
Tháinig Nadia Dobrianska go hÉirinn ar dtús in 2019 agus í ag triall ar Bhéal Feirste le staidéar a dhéanamh ar stair agus teanga na hÉireann. D’fhill sí ar an bhfód dúchais in 2021 agus thosaigh sí ag obair i réimse na gcearta daonna. Is beag a shíl sí an uair sin go mbeadh a saol, agus saol a tíre, athraithe ó bhonn nuair a d’fhillfeadh sí ar Éirinn.
Tugann an clár faisnéise tochtmhar Idir Dhá Bhaile: Ó Chív go Corcaigh (TG4, Dé Céadaoin) cuntas ar an láthair ar shaol Nadia is a muintir le cúpla bliain ó anuas.
Ó thosach na cogaíochta b’éigean do 11 milliún Úcránach teitheadh as a bhfód dúchais. Cuireadh tús leis an ngéarchéim teifeach is measa ón Dara Cogadh Domhanda i leith. Do lonnaigh 100,000 acu sin in Éirinn.
Tá scéal Nadia eisceachtúil óir go bhfuil Gaeilge aici agus is minic í le clos ar na meáin Ghaeilge (agus Bhéarla go deimhin) ag seasamh an fhóid don Úcráin. I gclár na Céadaoin thug sí sinn go macánta, truacánta trína bhfuil tarlaithe di ó 2022.
Thóg sé seachtain uirthi féin agus a tuismitheoirí, Leonid agus Olga, a slí a dhéanamh go hÉirinn. Iad sáinnithe ar theorainn na Polainne ar feadh tríocha uair an chloig. Ar deireadh thiar shroich siad Éire; áit a bhfuilid ó shin. A deartháir Petro fágtha ag baile, gan cead ag fir in aois chogaíochta an tír a fhágaint.
Tugadh cuntas ar shaol na dteifeach, iad sáinnithe idir dhá thír, dhá chultúr, dhá theanga agus dhá shaol. Buíoch don tearmann ach cumha orthu i ndiaidh an bhaile agus an tsaoil a bhí acu. I radharc amháin chonacthas Nadia is Leonid ag filleadh ar a n-árasán i gCív; é fágtha mar a d’fhág siad é. Iarsmaí de shaol nach ann dó tuilleadh le feiscint ar fud na háite. Leis an tragóid a chur i gceann na tubaiste cailleadh Olga go hobann cúpla mí tar éis di Éire a shroichint.
Bhí an Ghaeilge i lár an scéil seo; suim thar na bearta ag Nadia i dteanga agus stair na hÉireann. Thug sí cuairt ar Oileán Thoraí mar a mbuail sí le comhthírigh agus thugamar cuairt ar Mhaínis i gConamara mar a raibh Nadia páirteach i dtogra le Tuismitheoirí na Gaeltachta le leabhar dátheangach a chur le chéile. Meabhraíodh dúinn go raibh Scoil Cholmáin ansin i mbéal a dúnta gur tháinig leanaí Úcránacha on’ dúthaigh.
Insíodh dúinn go bhfuil scoláireacht faighte ag Nadia le tabhairt faoi dhochtúireacht ar stair na hÉireann. Ag an am céanna tá Leonid ag foghlaim Gaeilge agus ag bailiú cuntais ó theifigh Úcránacha in Éirinn. Táid ag cruachan in aghaidh na hainnise agus ag treabhadh leo. Táid fós faoi scáth na cogaíochta, áfach agus sáinnithe idir dhá bhaile.
WTF
Gura fada buan iad.