Níl ach fear amháin a thuilleann an gradam ‘an t-iománaí is fearr riamh’

Bhí ár gcolúnaí páirteach le déanaí i ndíospóireacht faoin imreoir iománaíochta ab fhearr a bhí ann riamh agus is beag argóint a bhí ann faoin mbuaiteoir – an Dia Cois Laoi

Níl ach fear amháin a thuilleann an gradam ‘an t-iománaí is fearr riamh’

Christy Ring i 1956

Tá cuid maith des na seanchluichí CLG idir pheil agus iomáint feicthe againn ó tháinig cosc ar an spórt beo go léir sa tír. Tá spórt TG4 thar a bheith spéisiúil agus taitneamhach agus cuimhní cinn múscailte faoi chluichí a bhí feicthe againn leis na blianta.

Bhíos páirteach le déanaí i ndíospóireacht faoin imreoir iománaíochta ab fhearr a bhí ann riamh agus is beag argóint a bhí ann faoin mbuaiteoir, cé nach bhfaca cuid maith daoine an buaiteoir ag imirt beo nó i gcluiche beo ar an scáileán riamh. Dar ndóigh, is Dia de shórt é Christy Ring anseo cois Laoi.

Chonacthas féin é ag imirt lena chlub Fánaithe an Ghleanna go luath sna seascaidí ach bhí a rás rite faoin tráth sin agus é sna daichidí. Ach bhí a ainm i mbéal an phobail fós agus gach súil dírithe ar Ring aon uair a raibh an sliotar i ngar féin dó.

Níor bhuaileas leis go dtí 1976 nuair a bhí sé ina roghnóir le foireann shinsir Chorcaí. Caithfidh mé a admháil anois nach raibh mo dhóthain eolais in aon chor agam ag an am sin faoi chomh hiontach a bhí Ring mar imreoir agus na curiarrachtaí go léir a bhí bainte amach aige. Níor nós leis mórán a rá de ghnáth agus cheapas féin gur duine é a bhí cúthail go leor.

Ach nuair a bhínn sa bhaile in Achadh Bolg bhínn bréan de dhaoine ag cur ceisteanna orm faoi Ring. Bhuaigh Achadh Bolg an chéad chraobh na hÉireann sinsir iomána do Chorcaigh in 1890. I laethanta luatha CLG is club a d’imríodh sa chomórtas craoibhe ar son an chontae. Ón am sin, tá an-suim go deo ag daoine sa pharóiste beag tuaithe sin i ndúiche Mhúscraí san iománaíocht. Is cinnte i 1976 go raibh an-suim agus an-mheas ag pobal an chlub agus an pharóiste ar Christy Ring nó ‘Ringy’ mar a b’fhearr aithne air.

An chéad uair ar tháinig mé féin isteach mar ionadaí i gcluiche leathcheannais na Mumhan i gcoinne Thiobraid Árann i 1976 is eisean a labhair liom ar an taobhlíne agus mé ar tí dul isteach sa bhfáinne agus mé fós an-óg agus gan mórán taithí in aon chor agam. Ní cuimhin liom go beacht cad dúirt sé faoi chúrsaí teaicticí ach ní dhéanfaidh mé dearmad riamh ar na focail dheireanacha a dúirt sé agus iad fós ag bualadh i mo chluasa agus mé ag trasnú na líne báine. ‘Don’t forget you’re wearing a Cork jersey, boy!’.

Is cuimhin liom freisin lá eile ar labhair sé linn sa seomra feistis agus an cur síos draíochta a rinne sé ar cúl a fuair sé agus é ag tagairt dos na braonacha báistí a bhí ag titim den eangach.

Ach ansin fuair sé bás tobann i 1979 agus is ina dhiaidh sin a d’fhoghlaim mé scéal iomána ‘Ringy’. Agus cad é mar scéal atá ann. É ag imirt sna sinsir leis an chontae ó 1939 go dtí 1962. Ocht mbonn aige i gcraobh na hÉireann tráth nach raibh aon chúldoras ann, naoi mbonn Chúige Mumhan agus ceithre cinn sraithe. Ach an churiarracht is mó a théann i bhfeidhm orm féin ná gur bhuaigh sé ocht mbonn déag sa Bhóthar Iarainn, an chéad ceann i 1941 agus an ceann deireanach i 1962. Tá sé sin dochreidte mar éacht. Bhíodh Corn an Bhóthair Iarainn, a thosnaigh i 1927, thar a bheith tábhachtach, go háirithe sna caogaidí agus na seascaidí. Bhíodh na himreoirí is fearr sa tír ag imirt sna cluichí sin agus ba é mian gach imreoir idirchontae a bheith ar an bpainéal cúige. Bhíodh sluaite ollmhóra i bPáirc an Chrócaigh Lá Fhéile Pádraig nuair a bhíodh an cluiche ceannais á imirt.

Anois smaoinigh ar imreoir a bhí maith go leor chun a bheith ar fhoireann na Mumhan gach bliain idir 1941 agus 1963. Ansin smaoinigh ar an gcaighdeán iomána a bhíodh ann, go háirithe, idir Laighin agus Mumhain. Agus anois is féidir leat Christy Ring agus a ocht mbonn déag a adhradh.

Tá a fhios agam nach féidir comparáid cheart a dhéanamh idir imreoirí ó réanna difriúla ach ón méid a bhuaigh sé agus ón tionchar a bhí aige ar na cluichí inar bhuaigh sé cuid mhór mhaith des na boinn sin, ní dóigh liom go bhfuil ach fear amháin a thuilleann an gradam ‘an t-iománaí is fearr riamh’.

Sea, sin é (agus mise claonta), an Dia cois Laoi, Christy Ring.

Fág freagra ar 'Níl ach fear amháin a thuilleann an gradam ‘an t-iománaí is fearr riamh’'

  • Seán Ó Neachtain

    Ní fhaca mé riamh ag imirt é ach chonaic mé neart scanáin dó. Bhí sé go maith cinnte agus is dócha an báireoir a b’fhearr ina na 40 agus 50 aidí Tá an iomáint athraithe go mór ó shin agus ní féidir comparáid a dhéanamh idir Christy agus iománaithe na linne seo.

  • Fearn

    ‘an t-iománaí is fearr riamh’ ??

    Tá mo chuid airgid fós ar Chú Chulainn.

  • Tadhg

    Léig mé an leabhar, scríobthe le Tim Horgan an Nollaig seo caite, nuair nach raibh faic ar siúil – iontach an leabhar agus laoch mór é Ringy ar gach leibhéil??✔️??

  • Seán Fennell

    Brian Mc Fall, Naomh Eoin agus Aontroim

  • file

    Maith thú, Fearn, ós ‘riamh’ atá luaite sa ghradam! :):)

  • TÓC

    Dá mba duine as contae iomána eile, a John, a roghnódh Christy Ring bhronnfadh sin bailíocht ar a thuairim ach fágtar ag an gCorcaíoch a bheith gafa lena shliotairín féin! Má bhí Ring in ann bualadh a thabhairt bhí an cháil air nach raibh in ann é a thógáil; cuireadh scil agus neart ina leith gan dabht ach easpa spóirtiúlachta leis.

  • SOC

    D’fhéachas ar chlár faisnéise ar Christy Ring ar Youtube le déanaí. Ní raibh aon teora le buanna ildánacha Ringy ar Pháirc na hIomána – fear a raibh an-cheol ann féin mar iománaí. Gan amhras bhí sé crua, righin agus daingean – tréithe abhí riachtanach chun an fód a sheasamh ins na daichidí, caogaidí agus seascaidí.

  • JOHN O'BRIEN

    An ceart gan amhras ag John Allen. Cur síos maith ar ré Chriostóir.