Trasna na teorann, ag dul soir, ag dul soir.
‘An chuairt ghearr an chuairt is fearr agus gan í dhéanamh ach go hannamh’ agus is mar sin a bhí againne ag dul thar teorainn isteach an Rúis in oirthear na Sibéire ar an 9 Lúnasa go dtugamar cúl di maidin Dé Luain an 11ú lá.
D’fhágamar Semey i dtaoibh lena 8.40am is bhí teorainn na Rúise sroichte againn timpeall 10.15. Ní raibh aon mhoill orainn ag fágaint, ag dul trí theorainn na Casacstáine ná an ceann ag dul isteach an Rúis rud a chuir iontas orainn. ‘Ní hionann dul go tigh an Rí is teacht as, áfach’ mar go dtóg fágaint na Rúise trí uair an chloig orainn, ach rud é sin nár chuireamar aon nath ann fén dtráth san.
An chéad rud a thugamar fé ndeara ná nach raibh aon rian cogaíochta ar an dtír ach bóithre breátha, tírdhreach aoibhinn agus aimsir gan cháim le daoine muinteartha, gan aon chuma orthu go rabhadar in earráid le héinne.
Bhíomar ag breith chugainn fhéin sula dtrasnaíomar isteach sa Rúis mar molann Rialtas na hÉireann dár saoránaigh fanacht glan ar an áit mar gur beag cabhair a bheadh ar fáil dóibh dá mba rud é go rachadh Putin ar an salachar agus gan ach beirt fostaithe in ambasáid na hÉireann i Moscó chun teacht i gcabhair orthu. Mhol ambasadóir na Spáinne dhom gan dul ach a labhras leis i nDíseart an Daingin mí na Bealtaine seo a d’imigh tharainn. “We are at war with Russia. It could turn nasty,” a dúirt sé. Ualach dár gcroí mar sin dúinn a bheith trasnaithe gan dua gan deacracht. Chaithfeá cuimhneamh áfach gur sia ó bhaile go mór a bhíomar anois ón Úcráin ná mar a bhíomar in Éirinn, sin é chomh fairsing is atá an Rúis agat.
Ba é an chéad uair agam tiomáint trí thír go raibh Éire (óir go bhfuil sí ina ball den Aontas Eorpach) go hoifigiúil ag troid cogaidh ina coinne. Aríst ní bhraithfeá in aon chor ar na gnáthdhaoine é maidir lena meon in ár leith agus sinn ag bualadh leo, cruthúnas dúinn gurb ionann na gnáthdhaoine i na haon tír. Siad na ceannairí stáit a bhíonn in adharca a chéile. ‘Seandaoine ag argóint is fearaibh óga á marú dá bharra.’
Bhuaileamar le bean atá sna daicheadaí a dheineann léimeanna iomaíochta paraisiúit ó airde ceithre mhíle méadar san aer. Dúirt sí go dtéadh sí ar fud an domhain á dhéanamh roimh an gcogadh ach go bhfuil sé ana-dheacair di taisteal anois. Bhí sé suimiúil agus í ag tagairt don ndomhan gur ag tagairt don Eoraip is don Rúis is na tíortha máguaird a bhí sí, gan Meiriceá thuaidh ná theas á lua aici in aon chor. Tá beirt mhac aici, duine acu 20 agus an duine eile sé mbliana déag d’aois, agus í sásta go bhfuil deireadh curtha leis an gcoinscríobh agus í ag súil ná cuirfear i bhfeidhm aríst é.
Nuair a ghabhamar thar teorainn isteach sa Rúis bhuail linn goirt mhóra fhairsinge, toirt paróistí iontu, do bhláth gréine agus eorna agus innealra móra aonaracha ag baint an fhómhair iontu. Sin uaigneas agat i gcomparáid le meitheal an tseana-shaoil. As an nglór ar fad mar gheall ar chogadh, d’iafá do shúile is d’osclófá aríst iad is d’fhéadfá a bheith in aon tír ar domhan. Sé aigne an duine síol gach troda agus cogaidh.
Bhí an teocht go hard sna fichidí Celsius ach sa Gheimhreadh bíonn sé i dtaoibh le -40°C. Ní chuireann siad aon nath ann mar tagann earrach is samhradh breá agus fómhar dá réir. Ní mar sinn dúinne in Éirinn na laethanta seo ach go háirithe lenár séasúir bunoscionn is taobh siar aniar orainn.
Thugamar an chéad oíche i mBarnaul in óstán chomh maith is tá in Éirinn is dheineamar smut de chóch a bhraitheamar a bheith tuillte againn as a bheith tagtha chomh fada seo lenár gcosa beirthe linn againn. Ritheann abha an Ob tríd an gcathair seo agus an treo ar fad ó thuaidh go dtí an mhuir Artach.
Ansan chonaiceamar comharthaí ag lorg fearaibh óga don arm is don gcabhlach. Fuaireamar amach ná glactar le cártaí creidmheasa Eorpacha in aon chor toisc bac a bheith orthu ó thosnaigh cogadh na hÚcráine. Chonaiceamar cúpla cairt le ‘Z’ mór ar an bhfuinneog chúil acu, comhartha a léiríonn tacaíocht don gcogadh.
Chualamar gur cuireadh sé mbliana príosúnachta ar iriseoir i mBarnaul toisc go scrígh sé rud éigin ná raibh báúil le cogadh Putin san Úcráin. Ag tiomáint thairis cúpla reilig dúinn bhí sé le tabhairt fé ndeara go raibh daoine curtha le hana-dhéanaí iontu lena lán bláthanna agus bratacha Rúiseacha orthu, rud a chuirfeadh ag cuimhneamh thú an saighdiúirí óga a bhí nua-churtha sa talamh a bhí ann.
Seo sinn anois sa tSibéir ar ár suaimhneas le turasóirí de gach saghas mórthimpeall orainn. An bóthar ó Bishky agus go háirithe ó Shebalino go bhfágamar an tír, bhí na radharcanna ar aon dul le háilleacht aon ní dá bhfacamar go dtí seo ar an dturas ar fad agus bóithre breátha againn chuige. A lán fiolar donn atá dúchasach don dtaobh seo don ndomhan le feiscint. Ghabhamar thairis ionad dramhaíola ar thaobh an bhóthair mar a bhíodh againn in Éirinn go dtí deich mbliana fichead ó shin agus bhí i dtaobh le 100 fiolar bailithe timpeall air ag priocadh as.
An oíche sula bhfágamar an Rúis d’fhanamar i Kow-Aray, baile sceirdiúil a bhfuil radharcanna áille mórthimpeall air.
Bhí triúr Rúiseach ag fanacht san óstán céanna linn a bhí ag dul an Mhongóil ag iascach ar feadh cúpla lá. Arsa siad ar chlos dóibh cad as sinn ‘Ireland, Guinness, whiskey!’. Athrú ó Conor McGregor!
Bhí slua mór ag an dteorainn rud a chuir lenár moill ach ba chuma linn mar bhí radharc glan againn cheana fhéin ar shléibhte Altoi a bhí anois sínte chomh fada ó thuaidh lenár dtír tairngreachta, an Mhongóil. Ár dteorainn dheireanach. ‘Ní fada uainn anois’ ar ár mbeolaibh is inár gcroíthe againn.
Dá fhaid é an bóthar tagann deireadh leis uair éigin.
Kerry Blue
Cuntas breá maille le grianghrafanna glé.
Cogadh mogadh!
“Ba é an chéad uair agam tiomáint trí thír go raibh Éire (óir go bhfuil sí ina ball den Aontas Eorpach) go hoifigiúil ag troid cogaidh ina coinne.”
Sin scéala nua agamsa. An magadh atá ann? An é go bhfuil difear idir Éire ‘a bheith go hoifigiúil ag troid cogaidh’ agus í ‘a bheith ag troid cogaidh go hoifigiúil’.
Theastódh deimhniú “oifigiúil”, b’fhéidir. Nó b’fhéidir go soiléireodh Tuairisc.ie an scéal.