Ní gan locht a bhí John Hume ná ceannaire cróga ar bith eile a dhein maitheas mhór

Dá mbeadh John Hume gníomhach i ré na meán sóisialta, is furasta an cáineadh ar líne a dhéanfaí air a shamhlú. Chuirfí ina leith:

Nár thug sé aon aird ar a chomhghleacaithe san SDLP.

Nár chuir sé an t-aos óg sa pháirtí chun cinn, mar a rinne Sinn Féin.

Nár chuir sé an rialtas ar an eolas i gcónaí faoina shaothar ar son na síochána.

Nár cheil sé a dhrochghiúmar uaireanta agus go mbíodh sé teasaí uaireanta.

Nár mháirseáil sé i nDoire ar Dhomhnach na Fola.

Nár éiligh sé struchtúir trasteorann níos láidre i gComhaontú Aoine an Chéasta.

Nár chuir sé brú níos láidre ar an IRA a n-airm a chur ó mhaith go pras i ndiaidh an Chomhaontaithe.

Is samplaí iad na gearáin thuas de na fáthanna réasúnta gur chuir John Hume míshásamh ar dhaoine éagsúla i gcaitheamh a shaoil. Bhí freagra réasúnta aige ar chuid acu. Mar shampla, níor ghlac sé páirt sa mháirseáil i nDoire ar Dhomhnach na Fola i 1972 toisc go raibh faitíos air go marófaí daoine – mar a tharla.

Dá mbeadh John Hume gníomhach i ré na meán sóisialta, bheadh air cur suas freisin le gearáin níos géire, chomh maith le maslaí agus le bagairtí níos binbí agus níos dainséaraí. Gan dabht, bheadh sé chomh cróga agus é ag déileáil lena leithéid agus a bhí sé nuair a sheas sé an fód, in éineacht le Pat, in aghaidh gach dream a d’ionsaigh a theach cónaithe.

Is tábhachtaí na gearáin thuas, toisc go léiríonn siad rud nach mian le mórán a admháil. Níl saoi gan locht, John Hume san áireamh. Ní féidir ceannaire ar bith atá gníomhach i saol polaitiúil an oileáin a chur ar aon chéim leis an gceannródaí cróga a cuireadh sa chré inné. Ach ní cóir breithiúnas ródhian a thabhairt orthu ach oiread.

Is ionann páirt a ghlacadh sa saol polaitiúil mar ionadaí tofa agus drochthréithe chomh maith le dea-thréithe a nochtadh go poiblí.

Níor toghadh naomh ná duine gan locht riamh, ná duine nach bhféadfaí ‘náire’ nó ‘cladhaire’ nó briathra eile dá leithéid a scaipeadh ar Twitter mar gheall ar ráiteas nó cinneadh a chuir olc ar dhuine éigin.

Chuir John Hume díomá ar scríbhneoir an cholúin seo go minic le linn agallamh raidió agus athrá á dhéanamh aige arís eile ar a shoiscéal polaitiúil. Ainneoin uafáis nó achrainn idirpháirtí nó idir-rialtas, deireadh sé de shíor nár chóir dearmad a dhéanamh ar an dul chun cinn a rinneadh ó bhí cúrsaí ó thuaidh níos measa.

Chaithfí aghaidh a thabhairt i gcónaí, dar leis, ar straitéis a chuirfeadh an caidreamh idir an dá phobal ó thuaidh, idir an dá chuid den tír, agus idir Éirinn agus an Bhreatain ar bhonn cothrom cairdiúil. Agus mar sin de.

Chuireadh an t-athrá seo, nó “an t-aon óráid inaistrithe” seo mar a thugtaí uirthi mífhoighne ar iriseoirí. Theastaigh tuairim nua nó cinneadh nua nó ar a laghad briathra nua uainn. Níor shásaigh John Hume muid go minic, agus an ceart aige.

Bhíodh aidhmeanna níos tábhachtaí aige ná tuairimí nua a nochtadh agus ceisteanna á bhfreagairt aige faoin gcor is deireanaí sa phróiseas síochána. Thar aon duine eile, is a bhuí lena shaothar a cuireadh síocháin i réim faoi dheireadh. Tá an caidreamh tríthaobhach a sonraíodh thuas bunaithe ar mhúnla a chum agus a cheap sé breis agus leathchéad bliain ó shin, agus a d’fhorbair sé i gcomhar le daoine eile.

Caidreamh é a ndearna Brexit dochar dó. Ach sin scéal eile faraor.