Ar fhear amháin a bhí mise ag cuimhneamh siar le linn na gCluichí Oilimpeacha. Ba é sin James Brendan Connolly, an té a bhuaigh an chéad bhonn óir sna Cluichí Oilimpeacha nuair a athbhunaíodh iad i gCathair na hAithne sa mbliain 1896.
Na trí léim a bhí i gceist—preab, coiscéim agus léim.
Ar son Mheiriceá a bhí sé san iomaíocht ach ba as Árainn na Gaillimhe a athair agus a mháthair.
Iascairí ba ea a athair agus a chuid uncaileacha. Rinne siad airgead maith is cosúil ag iascach amach as Bostún agus as Gloucester.
Caithfidh tú a rá go ndearna mar gur in Ollscoil Harvard a bhí James Brendan nuair a tháinig luaidreán chomh fada leis go raibh na Cluichí Oilimpeacha le bunú aríst i gCathair na hAithne.
Chuaigh sé chuig déan an choláiste agus dúirt leis go raibh fonn air a dhul san iomaíocht.
Dúirt an déan nach raibh barúil ar bith aigeasean de na Cluichí Oilimpeacha seo. Mheas sé nach mbeadh aon rath i ndán dóibh!
Mheabhraigh sé do James Brendan dá ndéanfadh sé an turas don Ghréig nach dtógfaí ar ais san ollscoil é ina dhiaidh sin.
Chuaigh James Brendan ann d’ainneoin sin agus chroch sé leis an bonn óir.
Ní mórán fuile faile a rinneadh faoina bhua ar fhilleadh ar Bhostún dhó. “An ólfaidh tú braon tae?” a d’fhiafraigh a mháthair de nuair a tháinig sé isteach an doras chuici.
Taobh amuigh den lúthchleasaíocht rinne James Brendan Connolly éachtaí móra eile i rith a shaoil. Scríobh sé a lán úrscéalta, gearrscéalta agus altanna. Bhí sé ina chomhfhreagraí cogaidh ar fud an domhain.
Cara pearsanta a bhí ann leis an Uachtarán Roosevelt.
Cluichí Oilimpeacha agus cuimhne ar Chonnolly: an bhfuil Boston ag iarraidh a bheith sa rása?
Le linn Chogadh na Saoirse tháinig sé go hÉirinn gur scríobh sé píosaí cumasacha faoin slad a bhí na Dúchrónaigh a dhéanamh.
Rinne mé féin agus Bob Quinn scannán teilifíse faoi.
Bhí dearmad déanta sa tír seo beagnach ar a chuid éachtaí gur tharraing an tÁrannach Máirtín Jamesie m’airdse ar alt beag a bhí in Ireland’s Own faoi.
Chuaigh mise i mbun taighde as éadan agus chuaigh mé i gcomhairle ansin le Bob Quinn. Ba é an toradh a bhí air go ndearna muid scannán teilifíse do TG4 dar teideal An Chéad Laoch.
Ní dhearna James Brendan Connolly dearmad ar a dhúchas Árannach ariamh. Scríobh sé gearrscéal spéisiúil faoi thuras i mbád seoil as Casla go hÁrainn.
Scríobh sé scéal fírinneach a chuirfeadh iontas ar a lán. Fiabhras a bhuail daoine in Árainn. Bhí a mháthair féin ina trua Mhuire. Bhí beirt dá cuid páistí agus beirt dá cuid deartháireacha i mbéal an bháis.
Chuaigh sí chuig tobar beannaithe agus ghuigh sí chuig Dia na páistí a thabhairt leis ach na deartháireacha a spáráil.
Is í an fhealsúnacht a bhí aici go raibh sí sách óg le páistí eile a bheith aici ach nárbh fhéidir áit na ndeartháireacha a thógáil.
Fuair sí toradh a guí: cailleadh na páistí agus fuair na deartháireacha saol fada.
Tá an bheirt pháistí curtha i reilig Chill Éinne.
Le linn dhom a bheith ag déanamh taighde i gcomhair an scannáin teilifíse casadh fear i Marblehead, Mass. liom darbh ainm Garry Kissal. Ní raibh deoir d’fhuil Éireannach ann (mianach Gréagach a bhí ann) ach bhí chuile leabhar dár scríobh James Brendan Connolly bailithe aige agus ómós an domhain aige dhó.
Thoiligh sé a theacht go hÉirinn agus an bailiúchán leabhar a bhronnadh ar mhuintir Árann.
Ar fhothrach an tí a bhí ag tuismitheoirí James Brendan Connolly, trasna ó Tigh Fitz, a rinneadh an bronnadh.
Con
Alt álainn
Pól
…agus an ceart ansin agat…