Léamh Disney+ ar na Trioblóidí róghar don chnámh

Cuirfidh mé mar seo é. Dá mbeadh an tsraith seo bunaithe ar choimhlint i dtír i bhfad i gcéin bhainimis súp as. Ach, mar gheall go bhfuil Say Nothing bunaithe ar scéal Dolours Price agus foréigean na dTrioblóidí tá an rud ar fad ábhairín róghar don chnámh. Níl a fhios agam an bhfuilimid ullamh do léamh agus pacáistiú Hollywood ar an gcoimhlint; agus níl éinne níos Hollywood ná Disney.

Ní hin le rá nach saothar stuifiúil, slachtmhar, taitneamhach é seo. Is ea. Ní hin le rá ach an oiread nach bhfuil scéal le hinsint faoi Price, tá, óir gur chaith sí saol eachtrúil neamhghnách. Bean a chuaigh san IRA, a chuaigh i mbun robála agus í gléasta mar bhean rialta, a dhein ruathar buamála ar an Old Bailey, a chaith tréimhse i bpríosún, a phós Stephen Rea agus a dhein cáineadh géar ar a hiarchomrádaí Gerry Adams.

Mar sin féin ní rabhas go hiomlán ar mo chompord. Braithfidh do léamh ar an saothar seo ar do léamh ar uafáis na dTrioblóidí agus go deimhin na scoilteanna i ngluaiseacht na Poblachta i rith an phróisis síochána.

Agus an méid sin ráite…seo chugainn léamh Disney ar scéal atá “based on a true story’. Arís, lena cheart a thabhairt don saothar tá sé bunaithe ar leabhar Patrick Radden O’Keefe, saothar a bhain úsáid as agallaimh a dhein Price agus daoine eile le Boston College mar chuid den Belfast Project. Gné thábhachtach den saothar ná an tslí go gcuirtear scéal cráite, tragóideach Jean McConville i lár an aonaigh. Ní chuirtear aon fhiacail sa léiriú ar neamhthrócaire a dúnmharaithe agus diúltaítear do na líomhaintí gur bhrathadóir a bhí inti.

Cuirtear an scéal chugainn i bhfoirm iardhearchtaí leis an Price níos sine (Maxine Peake) agus an Brendan Hughes níos sine (Tom Vaughan-Lawlor) ag léiriú crá croí agus aiféala. Níl a fhios agam an dtéitear fada go leor leis seo nó ar impleachtaí an fhoréigin a dtugadar faoi le fonn.

Sna hiardhearcthaí cuirtear an Price óg (Lola Petticrew), a deirfiúr Marian (Hazel Doupe), Brendan Hughes (Anthony Boyle) agus Gerry Adams (Josh Finan) os ár gcomhair mar throdaithe ar son na saoirse. Fan na slí léirítear arís agus arís, mar is ceart, an chos ar bolg a imríodh ar Chaitlicigh i rith na tréimhse. Ag an am céanna, áfach, b’fhéidir go bhfuil an iomarca rómánsaíochta, eachtraíochta agus fuadair leis an bhforéigean ar uairibh, rud a fhágfaidh drochbhlas ar mhórán. Lena chois sin cuirtear ina luí orainn go raibh an feimineachas ag éirí thiar as mian Price a bheith san IRA.

Tá an caidreamh le Gerry Adams lárnach sa tsraith. Insítear dúinn go neamhbhalbh go raibh sé san IRA agus sa scríbhneoireacht ar scáileán ag deireadh gach gála deirtear go séanann sé go raibh san IRA.

Faoi mar dúrt, is saothar snasta, taitneamhach, agus greannmhar ar uairibh, é an saothar seo. Tá aisteoireacht chumasach inchreidte ón gcliar ar fad, agus is cinnte gur obair éachtach foirne atá anseo. Chomh maith leis sin déantar iarracht leanúnach fónta uafáis na dTrioblóidí a léiriú. Ach ní féidir éalú ón tuiscint go bhfuil an saothar róchlaonta i dtreo Price agus go bhfuil léamh Hollywood ag éirí thiar as sin.