Tá 21 contae ann ina dtéann níos lú ná leath de dhaltaí gaelscoile ar aghaidh go dtí iar-bhunscoil lán-Ghaeilge

I 21 as 26 contae téann níos lú ná leath de dhaltaí gaelscoile ar aghaidh go dtí iar-bhunscoil lán-Ghaeilge, de réir figiúirí nua.

De réir na bhfigiúirí céanna, níos lú ná aon trian de dhaltaí gaelscoile a théann ar aghaidh go dtí iar-bhunscoil lán-Ghaeilge i 19 den 26 contae.

Tá na figiúirí nua ar fáil sa tuarascáil nua de chuid na Roinne Oideachias, Léargas ar Sholáthar don Oideachas Lán-Ghaeilge lasmuigh den Ghaeltacht mar a bhfuil mioneolas ar faoi staid an ghaeloideachais faoi láthair. Tá na figiúirí áirithe seo bunaithe ar an 4,723 dalta a bhí i Rang a Sé i ngaelscoileanna an Stáit i Meitheamh 2020 agus cá ndeachaigh siad i ndiaidh an bhunleibhéil.

Is iad na contaetha ina dtéann an céatadán is mó daltaí gaelscoile ar aghaidh go dtí gaelcholáiste ná Ceatharlach (68.9%), Muineachán (62.7%), Baile Átha Cliath (57.3%), Luimneach (56.2%) agus Cill Mhantáin (54.1%).

Líon agus céatadán na ndaltaí gaelscoile a théann ar aghaidh go dtí gaelcholáiste

Bunaithe ar eolas ón tuarascáil faoi na daltaí a bhí i Rang a 6 i ngaelscoileanna an Stáit i Meitheamh na bliana 2020. Foinse: ‘Léargas ar Sholáthar don Oideachas Lán-Ghaeilge lasmuigh den Ghaeltacht’  

13 contae atá ann nach bhfuil aon iar-bhunscoil lán-Ghaeilge iontu agus 839 dalta gaelscoile a bhí i rang a Sé sna contaetha sin i Meitheamh na bliana 2020. D’fhág sin nach raibh deis ag 18% de dhaltaí gaelscoile an stáit dul ar aghaidh go dtí gaelcholáiste ina gcontae féin mar nach raibh a leithéid ann.

D’éirigh le líon beag daltaí gaelscoile sna contaetha nach bhfuil aon ghaelcholáiste acu dul ar aghaidh go dtí iar-bhunscoil lán-Ghaeilge i gcontae eile.

Chuaigh 16 dalta gaelscoile i gcontae na Mí ar aghaidh go dtí gaelcholáiste áit éigin eile. As na contaetha sin nach bhfuil aon ghaelcholáiste iontu, sa Mhí a bhí an líon is mó daltaí gaelscoile i rang a Sé in 2020 – 253.

D’éirigh le seisear daltaí gaelscoile as contae an Chláir, triúr as Uíbh Fhailí, beirt as Maigh Eo agus duine amháin as Tiobraid Árann dul ar aghaidh go dtí iar-bhunscoil lán-Ghaeilge i gcontae eile.

Contae an Chabháin an t-aon chontae nach bhfuil gaelscoil nó gaelcholáiste ann.

Cé go n-aithnítear sa tuarascáil nua na bearnaí móra sa soláthar oideachais lán-Ghaeilge lasmuigh den Ghaeltacht, deirtear gur ar éigean go mbeidh mórán gaelscoileanna nó gaelcholáistí nua á mbunú sna blianta amach romhainn mar go dtiocfaidh laghdú ar bhunú scoileanna go ginearálta mar gheall ar athruithe déimeagrafacha.

Tá laigí an tsoláthair gaeloideachais soiléir go háirithe ó thaobh líon na ndaltaí a théann ar aghaidh ó ghaelscoil go dtí iar-bhunscoil lán-Ghaeilge.

De réir na tuarascála nua, ní dheachaigh ach 35.7% de na ndaltaí a bhí i Rang a Sé i ngaelscoileanna an stáit i Meitheamh 2020 ar aghaidh go dtí iar-bhunscoil lán-Ghaeilge.

Na contaetha gan aon ghaelcholáiste

4,723 dalta a bhí i Rang a Sé i ngaelscoileanna i Meitheamh 2020 agus 1,688 acusan a chuaigh ar aghaidh go dtí gaelcholáiste. I mBaile Átha Cliath, mar a bhfuil deich gcinn den 29 gaelcholáiste sa stát, a bhí 45% de na daltaí gaelscoile i Rang a Sé a chuaigh ar aghaidh go dtí iar-bhunscoil lán-Ghaeilge. 740 dalta gaelscoile i mBaile Átha Cliath a chuaigh ar aghaidh go dtí gaelcholáiste in 2020.

Chuaigh 394 dalta ar aghaidh ó bhunscoileanna Béarla go dtí gaelcholáiste an bhliain chéanna.

588 dalta a chuaigh ar aghaidh ó ghaelscoil go dtí scoil Bhéarla ina raibh aonad Gaeilge, cé nach fios cé mhéad acusan a d’fhreastail ar an aonad sin nó cé mhéad dá gcuid staidéir iarbhunscoile a rinne siad i nGaeilge.