TUAIRISC ÓN gCATALÓIN: Seachain a dtarraingeodh do chuid cainte míchlú ar Rí na Spáinne…

Tá cead ag an gcat breathnú ar an rí ach níl cead ag an rí é mharú, a deir an seanfhocal. Dá mbeadh an cat céanna sa Spáinn, níor mhór dó a bheith cúramach. De réir alt 490 de dhlí na Spáinne, is féidir suas le dhá bhliain príosúin a chur ar aon duine a tharraingíonn míchlú ar an Rí, ar a shinsear, a shliocht, nó ar aon duine den leasríocht. Ar an lámh eile, de réir bhunreacht na Spáinne, tá díolúine ag an Rí ó aon ionchúiseamh coiriúil nó sibhialta.

Tá na dlíthe seo ag cothú feirge le tamall. Tá daoine ag fiuchadh le cantal ach tá an lasair sa bharrach i gceart ó gabhadh an tseachtain seo an t-amhránaí Catalónach, Pablo Hasél. 

Ciontaíodh é i míchlú a tharraingt ar an Rí agus as a bheith ag moladh sceimhlitheoireachta. Gearradh tréimhse príosúin naoi mí air, ach tá baol ann go gcuirfear síneadh leis go dtí dhá bhliain mar nár íoc sé fíneáil €30,000 freisin.

Tháinig na mílte amach ag léirsiú ar fud na Spáinne agus iad den tuairim gur ciorrú ar an tsaoirse cainte atá i gceist leis an gcás. Rinne póilíní in Madrid agus in Barcelona iarracht lucht na hagóide a bhrú siar agus chuir sé sin cochall ar roinnt daoine. Anseo in Barcelona cuireadh baracáidí trasna na sráideanna agus cuireadh trí thine iad, rud atá éasca a dhéanamh mar go mbíonn boscaí móra bruscair athchúrsála lán le páipéar agus plaisteach ar choirnéal gach bloc.

Tá dhá cheist mhóra ina gcnámh spairne. An ceart go mbeadh cead ag ealaíontóir díospóireacht a spreagadh lena chuid ealaíne agus an ceart go mbeadh dlí amháin ann don Rí agus dlí eile ann don ghnáthshaoránach?

Tá sé suntasach go léirítear i bpobalbhreith i ndiaidh pobalbhreithe go bhfuil daoine ag iompú i gcoinne Theach Ríoga na Spáinne agus go bhfuil os cionn 40% den tír anois i bhfabhar poblacht a bhunú.

Ní chabhróidh sé le cás na monarcachta go bhfuil amhránaithe á gcur i bpríosún. Ach céard go díreach a dúirt Pablo Hasél le go ndaorfaí é?

Dar le hionchúisitheoir an stáit d’úsáid Hasél na focla seo chun cur síos a dhéanamh ar an iarRí Juan Carlos I: “diúgaire”, “mafiosos”, “gadaí” agus “monarc meánaoiseach”. D’úsáid sé chomh maith an téarma “scata coirpeach”. Dar le hionchúisitheoir an stáit, bhí sotal ag baint le caint Hasél agus ní raibh aon údar léi. B’amhlaidh go ndearna a chuid cainte dochar do dhínit an rí agus do mhuinín an phobail sa rí.

Ach an raibh aon bhunús lena chuid cainte? Dar le Hasél, ní raibh sé ach ag insint na fírinne. 

Go deimhin ní maíomh ná mustar don iar-rí na cásanna éagsúla caimiléireachta atá ar bun faoina iompar féin. Táthar ag fiosrú cás faoi chártaí creidmheasa a bhí aige nach fios cé a bhí ag íoc astu agus cás eile faoi $100 milliún a fuair sé ó theaghlach ríoga na hAraibe Sádaí.

Céard faoi na líomhaintí gur mhaslaigh Hasél institiúidí an stáit? Dar leis an ionchúisitheoir stáit ionsaí ar dhínit na bhfórsaí slándála a rinne Hasél nuair a dúirt sé gur “scata síceapatach” iad a “thugann griosáil dúinn nuair nach bhfuilimid ach ag éileamh ár gcearta”. Céard a bheadh le rá ag an déagóir a chaill súil in Barcelona nuair a scaoil na póilíní piléir rubair leis an dream a bhí i mbun agóide?

Cuireadh i leith Hasél gur masla a bhí ann do na fórsaí slándála nuair a dúirt sé go mbíonn an Guardia Civil “ag céasadh inimirceach agus ag scaoileadh piléar leo”. In 2012 gearradh téarma príosúin ar bheirt Guardia Civil as inimirceach as Cúba a chéasadh. Is trí thimpiste a fuarthas greim orthu. Bhí fiosrúchán rúnda á dhéanamh ag an am céanna ar dhuine de na póilíní mar go raibh amhras ann go raibh sé ag díol drugaí. Tharla sé go raibh trealamh taifeadta rúnda curtha sa gcarr agus sin é a chroch iad.

In 2015 scaoil an Guardia Civil piléir le scata inimirceach a bhí ag iarraidh snámh timpeall ar bhalla teorann idir Maracó agus Ceuta (cathair Spáinneach atá i dtuaisceart na hAfraice). Bádh 15 duine ach fuarthas neamhchiontach na póilíní agus dúradh nach raibh aon rud déanta as bealach acu.

Na líomhaintí eile a rinneadh in aghaidh Hasél ná go raibh sé ag moladh na sceimhlitheoireachta. Bhí an méid seo bunaithe den chuid is mó ar tvuíteanna a chuir an t-amhránaí amach in 2016 inar thagair sé do bhaill na heagraíochta Bascach ETA agus do na heagraíochtaí rúnda míleata Marxacha GRAPO agus PCE(r), a bhí an-ghníomhach sna 1970idí agus sna 1980idí.

I gcás na tvuíte a bhain le ETA chur sé suas grianghraf de Joseba Arregi agus ‘feallmharaithe de bharr céasadh ó na póilíní’ scríofa faoi. Tá sé fíor gur ball de ETA a bhí in Arregi, agus gur mar sin a fuair sé bás i bpríosún in Madrid. D’fhoilsigh Hasél tvuíteanna eile ag moladh baill de GRAPO agus PCE(r) agus i gceann amháin d’iarr sé nach ndéanfaí dearmad ar a dtroid. Is eagraíochtaí sceimhlitheoireachta de réir dlí na Spáinne na trí eagraíocht seo agus chruthaigh an t-ionchúisitheoir stáit gur ag moladh na sceimhlitheoireachta a bhí Hasél ina chuid teachtaireachtaí.

Níor cheart dearmad a dhéanamh ach an oiread gur ghoill caint Hasél ar go leor daoine sa Spáinn, go mór mór iad siúd ar maraíodh daoine muinteartha leo de bharr sceimhlitheoireacht na ngrúpaí sin. Is fiú smaoineamh freisin go bhfuil dlíthe Lèse-Majesté ann i roinnt mhaith monarcachtaí eile san Eoraip, an Bheilg, an Danmhairg, an tSualainn agus an Ísiltír ina measc. “Is fíor sin,” a deir cara Catalónach liom aréir agus muid ag plé an scéil, “ach ní chuireann siadsan daoine i bpríosún chomh minic leis an Stát Spáinneach.” 

Is léir go bhfuil sé féin agus go leor de mhuintir na Catalóine ar buile, mar dar leo, tá an lámh láidir á húsáid ag lucht Madrid arís chun cearta a shéanadh ar mhuintir na Catalóine.

Tá rialtas Pedro Sanchez ag caint ar an bpionós do “choireanna cainte” a mhaolú i gcásanna a bhaineann le healaíontóirí. Is é atá i gceist acu anseo na coireanna cosúil le fuathchaint, moladh sceimhlitheoireachta agus míchlú a tharraingt ar an teach ríoga nó ar an eaglais. Ba mhithid  sin a dhéanamh ach bheadh amhras orm nach bhfuil ann ach bladhmaireacht mar go bhfuil seasamh láidir tógtha ag Sanchez ar son an teaghlaigh ríoga ó tháinig sé i gcumhacht. Níor chuala muid smid ó Sanchez féin faoi seo fós. Má shíl muid go dtéann focal le gaoth agus buille le cnámh sa tír seo, tá ceacht foghlamtha againn ar fad an tseachtain seo.