Plean a dhéanfadh athrú ó bhonn ar earnáil na hiriseoireachta foilsithe ag Foras na Gaeilge

Tá plean nua a dhéanfadh athrú mór ar earnáil na meán Gaeilge foilsithe ag Foras na Gaeilge.

Faoin bplean, a bhfuiltear ag lorg moltaí an phobail ina thaobh, ní chuirfeadh an Foras maoiniú ar fáil níos mó d’iris liteartha chlóite agus thiocfadh deireadh ar fad leis an scéim faoina maoinítear an iris Nós.

Dá nglacfaí le plean an Fhorais dhá fhoilseachán ar líne a ndéanfaí maoiniú feasta orthu.

Is é an chéad fhoilseachán a bheadh ann ná seirbhís nuachta ar líne amhail Tuairisc.ie ach go mbeadh conradh inathnuaite ag an soláthróir.

An dara foilseachán a bheadh ann ná iris liteartha amhail Comhar ach gan í ar fáil ach ar líne agus gan aici ach leath den mhaoiniú atá ag an iris sin faoi láthair.

Chomh maith leis sin chuirfeadh an Foras €80,000 den €500,000 sa bhliain a chuirtear ar fáil do na meáin Ghaeilge faoi láthair ar leataobh chun tús a chur le dhá scéim nua.

Is iad na scéimeanna sin ná scéim printíseachta do dhaoine a bhfuil céim san iriseoireacht acu agus scéim phíolótach faoina mbunófaí nuachtlitreacha clóite áitiúla sa Ghaeltacht.

€300,000 in aghaidh na bliana a fhaigheann Tuairisc.ie chun ‘nuachtán seachtainiúil ar líne’ a chur ar fáil. €75,000 a fhaigheann Nós gach bliain agus €120,000 a chuirtear ar fáil do Comhar.

Faoin bplean nua, €360,000 sa bhliain a chuirfí ar fáil don nuachtán ar líne agus €60,000 sa bhliain a chuirfí ar fáil don iris liteartha ar líne. Níl iris stílmhaireachtála luaite sa phlean. Chaithfí an €80,000 a bheadh fágtha sa phota atá curtha ar leataobh don iriseoireacht ar an scéim printíseachta agus an scéim nuachtlitreacha pobail.

Moladh i dtuarascáil neamhspleách a choimisiúnaigh Foras na Gaeilge anuraidh go gcuirfeadh an eagraíocht teanga tuilleadh maoinithe ar fáil do Tuairisc.ie agus do na hirisí Gaeilge toisc iad a bheith ar an ngannchuid agus ag brath an iomarca ar obair dheonach agus ar an dea-thoil.

Cé gur ghlac Foras na Gaeilge leis go bhfuil easpa acmhainní ag cur as d’fhorbairt earnáil na hiriseoireachta scríofa Gaeilge, deir siad nach bhfuil ar a gcumas aon mhaoiniú breise a chur ar fáil don earnáil. Is gá dá réir, dar leo, cur chuige “níos éifeachtaí” a chur i bhfeidhm ar an airgead céanna agus is chuige sin atá an leagan amach nua ar an earnáil á mholadh acu.

Sa phlécháipéis atá foilsithe mar chuid den phróiseas comhairliúcháin poiblí atá fógartha ag Foras na Gaeilge deirtear go bhfuil trí rogha ann i dtaobh earnáil na hiriseoireachta Gaeilge.

Is iad na roghanna sin ná cúrsaí a fhágáil mar atá maidir leis an Scéim Nuachtán Ar Líne, an Scéim Iris Ghaeilge agus an Scéim Iris Stílmhaireachtála, nó glacadh leis an gcur chuige nua atá molta ag Foras na Gaeilge nó glacadh le leagan leasaithe den mholadh sin.

Tá tuairimí an phobail á lorg anois ag an bhForas faoi na foilseacháin Ghaeilge agus faoin gcur chuige nua atá molta acu féin. Tá go dtí an 15 Lúnasa ag daoine lena gcuid tuairimí a chur faoi bhráid na heagraíochta teanga trasteorann.

Ach an próiseas comhairliúcháin a bheith críochnaithe, cuirfear moladh maidir leis an earnáil iriseoireachta Gaeilge faoi bhráid Bhord Fhoras na Gaeilge a dhéanfaidh cinneadh ansin faoin gcéad chéim eile.

Tá dhá shíneadh ama curtha le conradh Tuairisc.ie, Nós agus Comhar ó  d’fhógair Foras na Gaeilge go raibh fúthu athbhreithniú a dhéanamh ar an earnáil. Beidh an síneadh ama is déanaí, síneadh bliana, caite ar an 31 Nollaig 2019.

Dúirt Cathal Goan, Cathaoirleach Bhord Comhar,  aréir gur “údar mór díomá” dó “gur anois, tar éis dhá shíneadh ama atá tús á chur le próiseas comhairliúcháin faoi rud a chaithfidh a bheith i bhfearas taobh istigh de shé mhí”.

Dúirt Goan go mbeadh moladh an Fhorais agus impleachtaí an phróisis nua á phlé “mar ábhar práinne” ag Bord na hirise agus nach raibh aon ráiteas eile le déanamh go fóill aige.

Dúirt Ciarán Ó Súilleabháin Bainisteoir Tuairisc.ie, go mbeadh an scéal á phlé ag an gcéad chruinniú eile de stiúrthóirí Tuairisc.ie agus go mbeadh a dtuairimí faoi na moltaí a chur ar fáil acu d’Fhoras na Gaeilge.

D’iarr Tuairisc.ie ráiteas chomh maith aréir ar Nós.ie.