Tá an Taoiseach Micheál Martin ag iarraidh cuma dhearfach a chur ar an margadh trádála a socraíodh idir an tAontas Eorpach agus Stáit Aontaithe Mheiriceá, ach tá a fhios ag an saol gur drochmhargadh é – ó thaobh na hEorpa de – in ainneoin a chuid cainte dearfaí.
Tá na figiúirí soiléir. Beidh taraif 15% ar earraí an AE ag dul isteach go SAM, ach ní bheidh aon taraif ar earraí ag teacht isteach san AE ó SAM. Bhí súil ag an AE roimh ré go bhféadfaidís ráta 10% – a bheadh deacair ann féin – a bhaint amach mar a fuair na Sasanaigh, ach theip orthu glan.
Mar aon leis sin, cé nach gcuireann sé isteach orainne go díreach, tá taraif mhillteanach 50% ar chruach is alúmanam an AE i Meiriceá. Is éard a chuirfeadh isteach orainn, ar ndóigh, na cógaisíocht: ráta 15% faoi láthair ach ní fios céard atá le tarlú sa todhchaí mar is aidhm é ag Trump táirgeadh na cógaisíochta a thabhairt “abhaile”.
Níos measa fós, tá gealltanas tugtha ag an AE go ndéanfaidh sé $600 billiún d’infheistíochtaí nua sna Stáit Aontaithe, go ndéanfaidh sé $750 billiún i gceannacháin fuinnimh fhadtéarmacha agus go méadóidh sé soláthar crua-earraí míleata Mheiriceá. Cuireann sé seo le spleáchas struchtúrach na hEorpa ar sholáthairtí fuinnimh agus acmhainní míleata na Stát Aontaithe.
Deir an Taoiseach go mbeadh cogadh trádála níos measa ná an drochmhargadh seo, agus is cosúil gur thaobhaigh sé go láidir leo siúd – an Ghearmáin agus an Iodáil go háirithe – arbh fhearr géilleadh iomlán ná iarracht ar throid.
Ar an gcéad fhéachaint is léir go bhfuil téarmaí níos fearr do chomhlachtaí ó thuaidh, mar gheall ar iad a bheith faoi dhlínse na Breataine. Ach is léir freisin nach ndearna an rialtas seo againne aon iarracht cárta Éireannach a imirt sa gcluiche.
Is é sin, iarracht a dhéanamh stocaireacht a spreagadh i measc na nGael-Mheiriceánach le téarmaí níos fearr a fháil d’Éirinn i bhfianaise thábhacht an phróisis síochána do Ghael-Mheiriceánaigh.
A mhalairt, sheas an rialtas go seasmhach leis an mana gur treise muid mar chuid den AE ná mar a bheadh muid asainn féin. Is léir anois gur seachmall an chaint sin. Tá sé deacair a cheapadh nach mbeadh aon bhallstát de chuid an Aontais in ann téarmaí níos fearr a fháil dóibh féin.
Le blianta fada, táthar ag rá linn nach féidir le muintir na hEorpa aon chumhacht fhiúntach a bheith againn ach mar chuid de bhloc idirnáisiúnta. A mhalairt atá fíor: ar feadh na mblianta, diaidh ar ndiaidh, tá an tAontas Eorpach i ndiaidh cumas na náisiún aonair a chreimeadh sa gcaoi nach féidir leo a bheith solúbtha agus freagra a thabhairt ar na dúshláin a bhíonn rompu de réir a gcuid tosaíochtaí polaitiúla is eacnamaíochta féin.
Trí na náisiúin Eorpacha a chur i gcuing, tá an tAontas i ndiaidh na huirlisí neamhspleácha a theastaíonn uathu chun a leas féin a chosaint — polasaí tionsclaíoch, solúbthacht trádála, neamhspleáchas fuinnimh — a bhaint díobh.
Sa gcúlra freisin tá dúshlán mór eile ann, nach bhfuil an rialtas, is cosúil, ag tabhairt aird ar bith air. Is é sin, ó na 1950idí ar aghaidh tá polasaí eacnamaíochta na tíre bunaithe ar an múnla go dtabharfadh infheistíocht ón taobh amuigh (FDI) – agus ó Mheiriceá ach go háirithe – an spreagadh is an bunús fáis dúinn sa mbaile.
Is léir ó thosaigh Trump ar an eachtra seo nach féidir brath ar FDI a thuilleadh, ach ar an drochuair, ní hamháin nach bhfuil tuairim dá laghad ag an rialtas cén rogha múnla a d’fhéadfadh a bheith ann, níl siad fiú ag machnamh faoi.
Tá siad ag fanacht ar an taobhlíne, ag súil go dtiocfaidh slánaitheoir ón AE chun fóirithinte orainn, cé gur léir anois nach féidir leis an AE teacht chun fóirithinte air féin.
Ar deireadh thiar tá an margadh seo ar nós na gcinn a dhéanadh na hiar-impireachtaí lena gcuid coilíneachtaí, léiriú eile nach bhfuil ach stádas vasáilleach ag an AE le Meiriceá.
Deir Ursula von der Leyen go raibh sé riachtanach géilleadh gan troid toisc go mbíonn an tAE ag brath ar Mheiriceá maidir le slándáil, ach níl aon bhagairt slándála don AE ón Rúis in ainneoin na bolscaireachta, agus tháinig tíortha eile a dhiúltaigh géilleadh do mhaistíneacht Mheiriceá i bhfad níos fearr as na an Eoraip: an tSín, an India agus geilleagair mheánmhéide eile freisin.
An bhfuil seans ar bith go dtiocfaidh rialtas ar an bhfód a bhfuil an chnámh droma ann leas na hÉireann a chur chun cinn, beag beann ar a bhfuil ar siúl ag von der Leyen is a comhghleacaithe?
![GNÉ-ALT FÓGRAÍOCHTA: Taighdeoir Iardhochtúireachta á lorg ag an ITES [an Institiúid Taighde Eacnamaíochta agus Sóisialta], a bheidh ag déanamh taighde ar oideachas.](https://tuairisc.ie/wp-content/uploads/2025/08/image006-173x100.png)
Seán Ó Floinn
Deir Eoin gur ‘sheas an rialtas go seasmhach leis an mana gur treise muid mar chuid den AE ná mar a bheadh muid asainn féin. Is léir anois gur seachmall an chaint sin.’
An é go bhfuil Eoin go bhfágfaimis an tAontas Eorpach? Amaidí den chéad scoth a bheadh ansin – léiríonn pobalbhreitheanna sa Bhreatain nach vótálfadh ach thart ar aon trian den phobal ar son na Breatimeachta anois dá mbeadh reifreann eile ann – tá aiféala orthu faoin gcinneadh amaideach a rinne siad imeacht ón AE. Nó b’fhéidir go bhfuil Eoin ag iarraidh go leanfaimis sampla a laoich Fidel Castro agus go mbeadh réabhlóid Chumannach againn, go scarfaimis muid féin amach ón saol salach ‘caipitleach’ agus go mbeadh muid go hiomlán neamhspleách, faoi mar atá Cúba? Smaoineamh iontach! Táim ag súil le colún faoin saol iontach atá acu i gCúba an tseachtain seo chugainn.
Eoin Ó Murchú
Colún faoi Cúba? B’fhiú sin. Ach maidir leis an alt seo is léir nach dtaitníonn mo theachtaireacht le Seán, ach an féidir leis léiriú go bhfuil mé mí-cheart in aon chuid den anailís a dheinim?
Sampla eile den teachtaire a scaoileadh toisc nach dtaitníonn an teahctaireacht leis?
Seán Ó Piarda
“Go dtiocfaidh slánaitheoir ón AE chun fóirithint orainn” agus tiocfaidh sé
“le soillse ré”, arsa’n tseanbhean bhocht. Sea, canaimís aríst é!
Tá slánaitheoirí go leor sa tír seo cheana againn, ceann amháin acu nár baineadh aon leas in ao’ chor as.
Sár-tZar díomhaoin atá “ag fanacht ar an gclaí” in aonacht le hiliomad dá chomh-chineál féin a dh’fhéadfaimís a sheoladh chucu sall ar an dtoirt, mar atá:
“An tZar Tithíochta’.
Paula
An samhlaímid go bhféadfadh Éire polasaí tionscalach nua a cheapadh a bheadh beag beann ar an easportáil agus beag beann ar na Stáit Aontaithe? Cén t-achar a bheadh uainn chun a leithéid sin a dhéanamh?
sderóiste
Is léir nach dtaitníonn teachtaireacht an ailt seo le Seán. Ní thaitníonn sé liom ach an oiread. Ach an bhfuil Eoin mícheart? Níl aon argóint ag Seán ag cruthú an phointe sin. Ní dóigh liom gur féidir linn ár gcinn a shnámh sa ngainimh, ag súil go n-imeoidh an fhadb mura dtugaimid aon aird air. Beidh an fhadb fós ann. An féidir laige in argóint Eoin a aimsiú (is a fhreagairt) nó arbh fhearr le Seán nach nglacfadh muid le fírinne nach dtaitníonn linn?