‘An Tíogar a tháinig chun tae’ ar fáil arís i nGaeilge

Athchló atá anseo ar an leagan Gaeilge den phictiúrleabhar cáiliúil The Tiger Who Came to Tea le Judith Kerr é An Tíogar a Tháinig chun Tae. Rinneadh an leagan Gaeilge den chéad uair sa mbliain 1969.

Tá obair álainn déanta ar an athchló, é i stíl an bhunleagain agus é faoi chlúdach crua agus clóite ar pháipéar ar ardchaighdeán le bileoga míne neamhlonracha.

Scríbhneoir de chuid na Breataine ab ea Kerr (1923–2019) a rugadh i mBeirlín na Gearmáine. Ba den phobal Giúdach sa nGearmáin a tuismitheoirí, critic amharclannaíochta ab ea a hathair agus cumadóir ceoil a bhí ina máthair.

I mí an Mhárta na bliana 1933 agus toghchán ar na bacáin, chuala an teaghlach caint go raibh sé i gceist ag an bpáirtí Naitsíoch, dá n-éireodh leo sa toghchán, a bpasanna taistil a bhaint díobh agus iad a ghabháil.

Maidin an toghcháin d’éalaigh muintir Kerr as an nGearmáin go dtí an Eilvéis agus chualadar ina dhiaidh sin gur tháinig na Naitsithe go dtí an teach chun iad a ghabháil an mhaidin i ndiaidh an toghcháin. Shocraigh siad síos sa deireadh sa Bhreatain, áit ar fhan Judith ar feadh an chuid eile dá saol.

Bunaithe ar chúlra Kerr, scríobh léirmheastóir amháin faoin scéal gur meafar é an tíogar do dhaoine contúirteacha a d’fhéadfadh a theacht isteach i do theach is chuile shórt a bhaint díot. Is cosúil gur dhiúltaigh Kerr don léamh seo ar an scéal agus gur dhúirt sí nach raibh ann ach scéal beag fánach a chum sí dá hiníon ag am codlata.

Tá an bunleagan i mBéarla den leabhar seo i gcló ó foilsíodh é den chéad uair sa mbliain 1969. Scéal atá ann faoi chailín beag, Niamh, agus a máthair agus mar a tháinig tíogar ag an teach lá amháin ag lorg tae.

“D’oscail Niamh an doras, agus cad a bhí ann ach tíogar mór,

Clúmhach, síogach.

Labhair an tíogar: ‘Gabh mo leithscéal, ach tá ocras mór orm. An féidir liom teacht ar tae an dóigh leat?’

‘Fáilte romhat,’ arsa Mamaí Niamh.”

Bean chroíúil gan amhras í Mamaí Niamh. Bhí an leagan Gaeilge as cló le fada an lá agus is deas go bhfuil sé ar fáil anois. Tá an leagan Gaeilge nádúrtha le léamh agus fanann an t-aistriúchán dílis do rithim an bhunleagain. Leabhar an-deas é d’am codlata leanaí.

Athchló eile ó Chló Mercier é Giolla na Leisce, aistriúchán le Diarmuid Ó Murchú ar an bpictiúrleabhar Lazy Jack le Barry Wilkinson a foilsíodh den chéad uair sa mbliain 1969.  Stíl chlasaiceach atá ar an bpictiúrleabhar seo agus é faoi chlúdach crua agus páipéar tiubh ar ardchaighdeán ann.

Athinsint atá sa mbunscéal ar scéal a tháinig ón leabhar aitheanta Joseph Jacobs’ English Fairy Tales. Tá cáil ar an mbéaloideasóir Jacobs, a mhair ag tús an chéid seo caite, as go leor de na scéalta béaloidis aitheanta a choinneáil i mbéal an phobail.

Gheofar leithéidí Jeaic agus an Gas Pónaire, Cinnín Óir agus na Trí Bhéar agus scéalta eile mar iad sna cnuasaigh a chuir sé le chéile.

Carachtar é Jeaic a bhíodh go rialta le fáil sna scéalta béaloidis agus cloíonn an scéal seo leis an múnla a mbeifeá ag súil leis ó leadaí na leisce. Éiríonn i gcónaí le Jeaic sa saol, cé nach bhfuil tada fiúntach déanta aige lena shaothrú.

“Níor dhein sé aon obair riamh.

Domhnach amháin labhair a mháthair leis go crosta.

‘Níl go leor bia sa teach don bheirt againn.

Beidh ortsa dul amach agus obair a fháil duit féin.’”

Amach leis ar thóir oibre. Ní éiríonn rómhaith leis an gcréatúr, áfach. Ar aghaidh leis an tseachtain ar fad agus éiríonn na heachtraí níos seafóidí agus níos seafóidí de réir mar atá an tseachtain ag dul ar aghaidh.

“Maidin Dé Luain chuaigh Giolla go dtí feirmeoir. Thosaigh sé ag obair dó ar phingin sa ló. An tráthnóna sin agus é ag teacht abhaile nár thit an phingin uaidh isteach in abhainn. ‘Níl aon chiall agat,’ arsa a mháthair. ‘Cén fáth nár chuir tú i do phóca í?’ ‘Sin cleas breá,’ arsa Giolla.”

Bainfidh páistí spraoi as na heachtraí seafóideacha a tharlaíonn do Jeaic agus é ag imeacht leis go fánach.