Rabhadh gan dul ag snámh tugtha i gcás trá Ghaeltachta amháin, caighdeán uisce den scoth ag chuile cheann eile

Tá trá ar an Spidéal i nGaeltacht Chonamara ar cheann de chúig cinn ar fud na tíre a raibh droch-chaighdeán uisce snámha iontu.

De réir na tuarascála is déanaí ag an nGníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (EPA) maidir le huisce snámha ar fud na tíre, bhí droch-chaighdeán uisce snámha ar Thrá na mBan ar an Spidéal in 2023, rud a fhágann go bhfuil rabhadh tugtha don phobal gan dul ag snámh ansin.

B’in an dara bliain as a chéile nach raibh caighdeán sásúil uisce ar an bpríomhthrá ar an Spidéal.

Fuíolluisce uirbeach agus truailliú ó fhoinsí talmhaíochta agus ó dhabhcha séarachais is mó ba chúis leis an droch-chaighdeán uisce ar Thrá na mBan, dar leis an EPA.

Tá ionad cóireála fuíolluisce nua tógtha ag Uisce Éireann ar an Spidéal chun dul i ngleic le fadhb an truaillithe uisce ach ní raibh an t-ionad ag feidhmiú nuair a rinneadh na tástálacha ar an uisce ar Thrá na mBan. Déanann an EPA tástálacha roimh, le linn agus díreach i ndiaidh an tséasúir snámha, a bhíonn idir an 1 Meitheamh agus an 15 Meán Fómhair in Éirinn.

Beidh súil ann go réiteoidh an t-ionad cóireála nua, atá i bhfeidhm ó mhí na Samhna seo caite, cuid den fhadhb i gcás Thrá na mBan. Deir an EPA freisin go bhfuil Comhairle Chontae na Gaillimhe chun scrúduithe a dhéanamh ar fheirmeacha sa cheantar agus chun dul i ngleic le fadhbanna le dabhcha séarachais.

Bhí uisce ar chaighdeán den scoth ar an trá eile ar an Spidéal a luaitear sa tuarascáil, Céibh an Spidéil.

Bhí Trá na mBan i mBun Cranncha i nDún na nGall agus Tránna Bhaile Bhrigín, Loch Sionnaigh agus Dumhach Thrá i mBaile Átha Cliath ar na tránna eile sa tír a raibh droch-chaighdeán uisce orthu, de réir na tuarascála Bathing Water Quality in Ireland, 2023.

Seachas Trá na mBan ar an Spidéal, bhí uisce snámha ar chaighdeán den scoth ar gach ceann eile den 21 trá Ghaeltachta a ndearnadh tástáil orthu. Bhí tránna i nGaillimh, Dún na nGall, Ciarraí agus Maigh Eo i gceist.

Bhain Trá Phort Arthur i nGaoth Dobhair, a raibh caighdeán maith uisce ann in 2022, caighdeán den scoth amach in 2023.

Chomh maith leis an 21 trá Ghaeltachta a ndearnadh tástáil orthu ó thaobh chaighdeán an uisce snámha, luaitear sa tuarascáil naoi dtrá eile sa Ghaeltacht nach dtagann faoi na rialacha maidir le huisce snámha, péire i gCiarraí, ceann i gCorcaigh, trí cinn i nGaillimh agus trí cinn eile i Maigh Eo. Bhain gach ceann acusan ‘caighdeán den scoth’ amach.

Déantar tástáil eile ar an uisce ag na tránna seo ar mhaithe le sláinte an phobail.

San iomlán, rinneadh tástáil ar 148 trá in Éirinn anuraidh agus d’éirigh le 142 acu, nó 97%, an bunchaighdeán uisce (‘sásúil’) a bhaint amach. Bhain 114 acu (79%) an stádas ‘caighdeán den scoth’ amach, trí cinn níos lú ná mar a bhain an caighdeán is airde amach anuraidh.

Bronnadh caighdeán den scoth ar an uisce ar Thrá na hAille Brice/Cnocán an Airgid in iarthar Chonamara den chéad uair riamh.

Dúirt an EPA gur “bliain dhúshlánach” a bhí in 2023 maidir le caighdeán uisce snámha de thoradh na báistí uile a thit.

Cúrsaí talmhaíochta, fuíolluisce agus madraí ag salú ar thránna na príomhrudaí a raibh tionchar acu ar chaighdeán an uisce snámha. Dúradh gur eisigh údaráis áitiúla 228 rabhadh anuraidh de bharr go raibh báisteach throm geallta agus an baol ann go mbeadh truailliú uisce mar thoradh uirthi. Eisíodh 76% de na rabhaidh seo le linn mí Iúil, “an mhí ba fliche ar an taifead” dar leis an EPA.

Is féidir an t-eolas is déanaí maidir le caighdeán an uisce snámha agus aon rabhadh a fháil ag www.beaches.ie.

Tránna Gaeltachta a luaitear sa tuarascáil