Beidh tamall eile ann sula leagfar dualgas ar aon chomhlachtaí poiblí a chinntiú go mbíonn an ceart ag duine ar ainm agus seoladh Gaeilge atá litrithe i gceart.
Tugadh feidhm anuraidh do na forálacha san acht teanga a bhaineann le cosaint a thabhairt d’úsáid agus taifead cruinn ar ainmneacha, seoltaí, agus teidil i nGaeilge, úsáid chruinn an tsíneadh fada san áireamh.
Ach níl an rialtas ábalta a rá cén uair a chuirfear dualgas ar chomhlachtaí poiblí an chosaint sin a thabhairt do dhaoine.
Faoin reachtaíocht teanga leagfar dualgas ar chomhlachtaí poiblí i leith ainmneacha agus seoltaí daoine trí fhororduithe a dhéanamh.
Chomh maith leis sin beidh ar Aire na Gaeltachta cead a fháil ó na hairí atá freagrach as na comhlachtaí poiblí éagsúla an dualgas nua i leith ainmneacha agus seoltaí a chur orthu.
Agus ceist Dála ó urlabhraí Gaeilge Shinn Féin, Aengus Ó Snodaigh, á freagairt, dúradh gur d’aon ghnó nár leagadh síos aon spriocam sa reachtaíocht i dtaca leis na hainmneacha agus seoltaí. Ó tharla nach bhfuil cúram na Gaeltachta aistrithe go hoifigiúil go dtí roinn nua go fóill, ba é an tAire Patrick O’Donovan, a d’fhreagair an cheist:
“Ní mór a bheith soiléir sa mhéid seo, nach bhfuil aon sprioc-am reachtúil leagtha síos i leith fhorordú comhlachtaí poiblí chuig na forálacha seo. Go deimhin, rinneadh é seo d’aon turas mar gur tuigeadh ag an am gur obair straitéiseach é seo nach dtarlódh thar oíche.”
B’amhlaidh an scéal i gcás chóras na gcaighdeán teanga ó tharla go bhfuil comhlachtaí poiblí le forordú faoin gcóras sin chomh maith,” a dúirt an tAire.
Tá córas na gcaighdeán le tabhairt isteach in áit chóras na scéimeanna teanga, an córas faoina n-aontaíonn comhlachtaí poiblí ina gceann agus ina gceann scéim teanga le Roinn na Gaeltachta, scéimeanna a chuireann ceangal orthu seirbhísí áirithe a chur ar fáil i nGaeilge.
Faoin gcóras nua leagfar dualgais chaighdeánacha ar ghrúpaí comhlachtaí poiblí ag brath ar an teagmháil a bhíonn acu leis an bpobal.
Dúirt O’Donovan go mbeadh “dlús” faoin obair atá á déanamh ar chóras na gcaighdeán agus ar gnéithe eile den reachtaíocht “sa chéad leath de 2025”.
Dúirt Patrick O’Donovan go rabhthas ag súil “le níos mó a fhógairt faoi sin go léir sa tréimhse amach romhainn”.
Dúradh sa nóta eolais a cuireadh ar fáil d’Aire nua na Gaeltachta, Dara Calleary go mbeadh na chéad chaighdeáin á bhfoilsiú roimh dheireadh na míosa seo ach ní dócha go dtarlóidh sin anois.
Tá cáineadh géar déanta ag Sinn Féin ar an rialtas, a deir siad atá ag “cur i gcéill” mar gheall ar fheidhm cheart a thabhairt do ghnéithe den reachtaíocht teanga a foilsíodh ag deireadh na bliana 2021.
Sháraigh Aire na Gaeltachta, an t-acht teanga, mar shampla, nuair a sáraíodh sprioc thábhachtach maidir le seirbhísí Gaeilge. Faoin Acht ba ghá d’Aire na Gaeltachta dáta a roghnú os cionn dhá mhí ó shin faoi cén uair a chuirfear gach seirbhís phoiblí ar fáil trí Ghaeilge sa nGaeltacht.
Thug Patrick O’Donovan le fios go mbeadh an spriocdháta á fhógairt as seo go ceann cúpla mí agus go leagfaí síos “dáta nó dátaí réalaíocha agus insroichte, a chothóidh muinín phobal na Gaeltachta in úsáid oifigí agus seirbhísí poiblí Gaeltachta trí Ghaeilge de réir a chéile, sa chás nach bhfuiltear á n-úsáid cheana féin dar ndóigh.”
Ciarán Ó Cofaigh
An sean scéal céanna go deo, deo. Níl aon cheist “nach bhfuil aon sprioc-am reachtúil leagtha síos” agus “rinneadh é seo d’aon turas”, mar a deir O’Donavan. Níl aon inniu ná amárach fágtha ag an nGaeilge ná ag an nGaeltacht. Shílfeá go bhfuil muid buailte.
Fergus na Foghraíochta
Maidir leis an síneadh fada agus bogearraí aonteangacha na mbancanna srl teastaíonn cás cúirte sa Chúirt Eorpach maidir le ainmneacha agus seolta i nGaeilge a bheith mí chruinn. Is dlí Eorpach maidir le GDPR faoin lipéid “Right to correct and right to object”
atá á bhriseadh ag an Stát agus comhlachtaí príobháideacha ar nós AIB. Faoin dlí GDPR an AE má mheasann duine aonair go bhfuil a gcuid faisnéise pearsanta mícheart, tá siad i dteideal a iarraidh ar an Stát nó comhlacht/eagraíocht go ndéanfar an fhaisnéis sin a cheartú gan mhoill.
Thóg Peadar Mac Fhlannacha cás cúirte sa Chúirt Eorpach sin maidir le lipeid ar tháirgí feirme agus d’erigh leis sa gCúirt. Tá sé seo i bhfad níos tromchúisí agus ní mór an Stát a thógaint chun na cúirte Eorpaí maidir le sonraí pearsanta atá míchruinn.