‘Dá mbeadh spré ag an gCATT’ – achrann acrainmneacha

Tá a leithéid de dhuine ann agus ‘niord acrainmneacha’, duine a dhallfadh thú le sraitheanna fada litreacha a chuireann ainm eagraíochta nó ball trealaimh éigin in iúl don té atá ar an eolas. Ach an saineolaí féin, ní bhíonn sé i bhfad ag éirí tuirseach de théacs atá breac le giorrúcháin. Is cuma má thugtar an t-ainm iomlán ar an chéad lua, rachadh a leithéid seo sa mhuileann ar léitheoir ar bith:

Cuireann an REOG (PÉ) agus an RCEF (TÉ) maoiniú ar fáil don FT, i.e. FnaG agus an Ghníomhaireacht Ultaise, de réir buiséid atá ceadaithe ag an CATT.

Líne as seanamhrán a rith liomsa i ndiaidh an abairt thuas a léamh – ‘dá mbeadh spré ag an gCATT.’ Tá barúil agam nach í sin an teachtaireacht a bhí ar intinn an údair.

Is amhlaidh atá a acrainm íorónta féin ar an drochnós seo: EUA (Excessive Use of Acronyms). Fiú amháin go bhfuil mí-ord leathmhagúil síceolaíochta ann: acrainmfóibe. Ar eagla na míthuisceana, níl gaol ar bith aige seo le ‘aracnafóibe’ nó uamhan damhán alla (UDA).

Tá bua na gontachta sa ghiorrúchán nuair a úsáidtear go tuisceanach is go spárálach é, ach ní furasta do lucht na Gaeilge sin a dhéanamh gan dul in abar i seancheisteanna atá dár gcrá le fada. Ar cheart, cuir i gcás, litreacha Gaeilge a chur in áit na litreacha Béarla? An ‘Ró-Úsáid Acrainmneacha’ (RÚA) ba cheart a thabhairt ar an ghalar a luaigh mé thuas? Le magadh a cheap mise ‘UDA’ mar ghiorrúchán ar ‘uamhan damhán alla’, ach ní hannamh a bhíonn áiféis agus athbhrí ag baint le giorrúcháin a aistriú go Gaeilge.

A leithéid seo:

• Local Management of Schools (LMS) / Bainistíocht Áitiúil Scoileanna (BÁS)
• Education and Training Board (ETB) / Bord Oideachais agus Oiliúna (BOO)
• Special Protection Areas and Special Areas of Conservation (SPAs and SACs) / Limistéir faoi Chosaint Speisialta agus Limistéir faoi Chaomhnú Speisialta (LCSanna agus LCSanna)

Ní maise ar ghiorrúcháin áirithe an mhír ‘(a)nna’ a chur leo san uimhir iolra: más ait leat ‘BOO’ is measa ‘BOOnna.’ ‘Is mór le rá iad buanna BOOnna na Mumhan’ – sin abairt nach bhfuil mé ag iarraidh a fheiceáil choíche.

Cor eile sa scéal an treoir éigiallta atá sa Caighdeán Oifigiúil Athbhreithnithe (COA) a achtaíonn ar scríbhneoirí plé le giorrúcháin ar theidil eagraíochtaí amhail is gur ainmfhocail chinnte iad agus gan an t-alt a chur leo choíche. Agus cúrsaí an Aontais Eorpaigh á bplé, bheadh ar iriseoirí ‘in AE’ agus ‘reachtaíocht AE’ a scríobh in áit ‘san AE’ agus ‘reachtaíocht an AE’.

Is dócha go gcuirfear i leith Gearóid Mhic Ádhaimh gur ‘ball IRA’ a bhí ann, seachas ‘ball den IRA.’ Mo dhúshlán fút smaoineamh ar threoir a bheadh chomh mór sin bunoscionn le gnás na Gaeilge. B’fhéidir le Dia go bhfágfar ar lár é sa COAA (Caighdeán Oifigiúil Athbhreithnithe Athbhreithnithe).

Tá Antain Mac Lochlainn ina eagarthóir ar an suíomh áiseanna Gaeilge www.aistear.ie.