Díomá aeráide agus teannas polaitiúil sa Bhrasaíl

Ar Belém ag béal na hAmasóine, mar a raibh comhdháil aeráide COP30 ar siúl, a bhí súile an domhain an tseachtain seo caite ach ar an ardchathair Brasília a bhí aird mhuintir na Brasaíle féin: Dé Sathairn, gabhadh an t-iaruachtarán ciontaithe Jair Bolsonaro i ndiaidh dó iarracht a dhéanamh bráisléad slándála timpeall ar a rúitín a bhriseadh.

Toradh díomách go leor a bhí ar chomhdháil bhliantúil aeráide na Náisiún Aontaithe. Ní hé nár baineadh amach faic; aontaíodh, mar shampla, go gcuirfear ar fáil a thrí oiread airgid as seo go 2035 chun dul i ngleic le hathrú na haeráide. Ach níor aontaíodh tada faoi éirí as breoslaí iontaise ná faoi dheireadh iomlán a chur leis an dífhoraoisiú.

Ach faoin am go raibh comhaontú na comhdhála á dhréachtú in Belém bhí sé ina raic in Brasília, mar a ndearna Jair Bolsonaro iarracht bráisléad slándála timpeall ar a rúitín a bhriseadh.

Faoi bhraighdeanas baile a bhí Bolsonaro, a bhí ina uachtarán ar an mBrasaíl idir 2019 agus 2022 agus a ciontaíodh i mí Mheán Fómhair na bliana seo as iarracht coup d’état a dhéanamh in Eanáir 2023. Ach nuair a tugadh faoi deara go ndearna sé iarracht an bráisléad leictreonach timpeall ar a rúitín a bhriseadh gabhadh faoi dheifir é, ar fhaitíos go ndéanfadh sé iarracht teitheadh; bhí cónaí ar Bolsonaro gar d’ambasáidí go leor tíortha, ambasáid na Stát Aontaithe ina measc.

Idir an dá linn áfach, thuas in Washington DC, d’ísligh Donald Trump lear mór táillí iompórtála a bhí curtha i bhfeidhm aige ar an mBrasaíl – fianaise ní hamháin gur mó dochar ná sochar a dhéanann táillí dá leithéid d’eacnamaíocht na Stát Aontaithe, ach go dtuigeann Trump gur seinnte atá port Bolsonaro, polaiteoir lena bhfuil go leor i gcoitinne aige agus lenar thacaigh sé go láidir san am a caitheadh.

Nuair a chuir an Trumpach táillí iompórtála suas go 50% i bhfeidhm ar earraí ón mBrasaíl an samhradh seo, bhí ‘géarleanúint’ a mhaígh sé a bhí á déanamh ar Bolsonaro ar chuid de na cúiseanna a luaigh sé leis na táillí, ach tháinig ardú mór millteach ar phraghas an chaife agus earraí eile sna Stáit Aontaithe de bharr na dtáillí céanna.

I gceanncheathrú na bpóilíní feidearálacha in Brasília atá Bolsonaro faoi láthair ach mura mbíonn rath an tseachtain seo ar iarrachtaí a chuid dlíodóirí cur i gcoinne an téarma príosúin 27 mbliana agus 3 mhí a ghearr an Chúirt Uachtarach Fheidearálach air i mí Mheán Fómhair, tá chuile chosúlacht ar an scéal gur i bpríosún a bheidh sé faoin deireadh seachtaine seo.