Tá an scéal is déanaí agam ó ‘Barrscéalta’, ach ná fiafraigh díom céard atá ag tarlú thiar nó theas

Barrscéalta, Raidió na Gaeltachta.

Léiríonn Barrscéalta buanna agus díomuanna RnaG in aon iarraidh amháin. Clár beomhar irise ó na Doirí Beaga, Co Dhún na nGall, atá ann, á chur i láthair go cumasach ag Áine Ní Churráin le fada an lá. Tá mise ag éisteacht leis le tamall mór fada; sula raibh iomrá ar raidió digiteach fiú. Baineann Barrscéalta leis an taobh tíre lena mbainim féin, is é sin, fearann sin m’fhoghlama, mo laethanta saoire agus mo chuid oibre.

Sea, is maith liom ligean orm féin anois agus arís gur fíor-iriseoir mé; cuirim cluas le héisteacht orm féin le fáil amach cad é atá ag titim amach i nGaeltacht Dhún na nGall ar eagla scéal ar bith a fháil a líonfadh craos ocrach an nuachtáin. Thairis sin, ní dhéanann sé dochar ar bith d’iriseoir ar bith bheith ina shuí agus seal tamaill a chaitheamh ag éisteacht le daoine eile.

Ní hiontas é go mbíonn ceist an Bhreatimeachta á plé. Tá na Conallaigh ina gcónaí pluc le pluc leis an Teorainn agus tuigeann siad mar a chuirfeadh teorainn chrua leis na fadhbanna atá acu cheana féin. Ach ní ar Bhreatimeacht amháin a mhaireann Barrscéalta. Bíonn scéalta eile nuachta faoi chaibidil agus an tionchar a bhíonn acu sin ar an phobal áitiúil, mar aon le cúrsaí cultúir, siamsaíochta agus eile ann. I mbeagán focal, bíonn bun agus barr an scéil acu.

(Go raibh maith agat. Fáilte. I mbun grinn anseo gach aon seachtain a bheas mé.)

Ait mar a thagann rudaí chugat. Tamall ó shin a chuala mé faoi choinbhinsiún toghchánaíochta de chuid Fhine Gael sa réigiún. Ní raibh an chosúlacht ar an scéal go raibh mórán daoine ag briseadh na gcos lena n-ainmneacha a chur chun cinn don pháirtí. Tugann an méid sin féin léargas luachmhar logánta duit ar imeachtaí páirtí, nach dtugann? An bhfuil gach aon rud chomh sona i Leolann agus a léifeadh duine, abair, ar nuachtáin Bhaile Átha Cliath?

Meascán mearaí a bhíonn ar an chlár agus ní thógfadh sin orthu. Is é an ‘nuachtán’ áitiúil don cheantar é agus, oiread chéanna le gach aon nuachtán, caithfidh siad amharc ar gach aon ghné den tsaol ann. Bíonn ábhar deas éadrom ann – seanlánúin ag ceiliúradh saol fada pósta – agus ábhar i bhfad níos conspóidí – cúrsaí coiriúlachta agus comhairle don phobal bheith san airdeall ar dhaoine amhrasacha sa cheantar. Léiríonn an t-ábhar féin an t-athrú atá anois ann. An dtuigeann lucht cathrach an imní a bhíonn ar phobal na tuaithe roimh ghadaithe anois?

(An lá a raibh mé ag éisteacht le Barrscéalta faoi ghadaíocht i nDún na nGall, robáladh an siopa áitiúil i mo cheantar féin, ceantar chomh ciúin agus a shamhlófá. Is túisce go bhfeicfeá piongain ná póilín ann.)

Agus bean chróga amháin atá ar chúl an mhic, í ag léim léi ó ábhar go hábhar, ag mealladh cainte as daoine; daoine, in amanna, nach mbíonn deisbhéalach. Cad é mar a mheallann tú caint as duine atá cúthail nó eaglach nó, go díreach, ar bheagán Gaeilge? Agus é sin a dhéanamh le múineadh, cineáltas agus ciall? Ní thiocfadh le mórán againn é a dhéanamh ach éiríonn le Ní Churráin.

Mar sin féin, mura bhfuil spéis agat i nDún na nGall, an gcuirfeá cluas le héisteacht ort féin? Sin an laige a bhaineann le RnaG – agus, sea, glacaim leis go mb’fhéidir nach é sin an focal ceart. Arbh fhearr ‘dúshlán’? Murab ionann agus, abair, na stáisiúin náisiúnta Bhéarla, ní dhéanann cláir irise RnaG ar maidin iarracht mhór freastal a dhéanamh ar phobal náisiúnta. Is dírithe ar an phobal áitiúil atá siad. Tá sin intuigthe, inchosanta agus, seans mór, inmholta. Tuigeann tú a gcás; tuigeann tú an riachtanas atá ann le glór a thabhairt do phobal gach aon cheantair.

Ach caithfidh sé go gcuireann sé crua ar na craoltóirí agus ar na léiritheoirí ábhar áitiúil spreagúil a aimsiú lá i ndiaidh lae, i ndiaidh míosa, i ndiaidh bliana?

Tá buille maith faoi thuairim agam cad é atá ag titim amach i nGaeltacht Dhún na nGall de bharr go n-éistim le Barrscéalta. Níl a fhios agam cad é atá ag tarlú i gConamara ná i gCiarraí mar nach mbím ag éisteacht leis na cláir irise réigiúnacha sin chomh minic céanna.

An bhfuil an locht ormsa mar éisteoir nó an bhfuil an locht ar an sceideal?