Tionchar Kneecap á lua le méadú breis is 40% ar líon na mbuachaillí atá ag déanamh scrúdú Gaeilge

Tá méadú 43% le bliain ar an líon buachaillí atá ag déanamh scrúdú an AS-Leibhéal sa Gaeilge sa Tuaisceart, scrúdú a dhéanann daltaí ag deireadh na chéad bhliana den A-Leibhéal.

Rinne 139 buachaill an scrúdú sin anuraidh agus tá 199 dá dhéanamh i mbliana. Tá méadú freisin ar líon na gcailíní a rinne an scrúdú, ó 283 go dtí 359, ardú 27%. Fágann sin gur 558 dalta san iomlán a rinne an scrúdú i mbliana, ardú ó 422 anuraidh.

Tá méadú suntasach freisin le bliain ar líon na mbuachaillí a rinne an scrúdú A-Leibhéal, ó 79 go 106.

Tiontaíonn sin an titim leanúnach ar líon na mbuachaillí a bhí ag tabhairt faoin Ghaeilge.

De réir na bhfigiúirí nua tá an Ghaeilge anois ar an dara teanga is mó ag A-Leibhéal. 288 a thug faoin scrúdú A-Leibhéal Gaeilge, agus an Ghaeilge go maith chun tosaigh ar an Fhraincis, nár thug ach 228 fúithi. Is mar an gcéanna ag an AS-Leibhéal. 559 a thug faoin Ghaeilge agus 429 a thug faoin bhFraincis. Tá an Fhraincis chun tosaigh ar an Ghaeilge go fóill ag leibhéal an GCSE. 2,930 dalta a thug faoin Fhraincis agus 2,032 dalta a thug faoi scrúdú Gaeilge, idir GCSE Irish agus GCSE Gaeilge.

Níl ach an Spáinnis chun tosaigh ar an Ghaeilge ag an A-Leibhéal – 74 duine níos mó a thug faoin Spáinnis ná mar a thug faoin Ghaeilge.

Is cinnte go bhfuil baint ag Kneecap leis an bhorradh seo, a deir Séamas Mac Eochaidh, Bainisteoir Polasaí Oideachais ag Gael Linn sa Tuaisceart.

“Is cinnte go gcuidíonn an t-ardán idirnáisiúnta atá ag an Ghaeilge leis an teanga mar ábhar scoile, an t-ardán atá cruthaithe ag Kneecap go mór mhór,” ar seisean.

“Cuidíonn feiceálacht na teanga ar leibhéal idirnáisiúnta le cúlra agus tuiscint níos leithne a thabhairt do dhaltaí óga, buachaillí óga ach go háirithe, agus líon na mbuachaillí ardaithe go suntasach i mbliana.

“Tchítear dona thuilleadh daltaí na laethanta seo, i bhfocail Móglaí Bap é féin, go raibh ‘an Ghaeilge cúláilte riamh anall’ mar gheall ar na forbairtí móra atá déanta fud fad na n-ealaíon comhaimseartha agus na meán sóisialta maidir leis an Ghaeilge.

“Tá sé le feiceáil go bhfuil an ráta aistrithe is airde ag an Ghaeilge i measc na dteangacha ó GCSE go hAS le blianta anuas. Tchítear é sin leis an líon daltaí don AS, atá ardaithe 32% i mbliana ó anuraidh.”

Tá an taithí chéanna ag Oisín Mac Salaigh, atá i lár na bhfichidí agus ina Oifigeach Forbartha le Pobal ar an Iúl ar an Ómaigh.

Ní raibh rang Gaeilge ann don A-Leibhéal agus é féin ar scoil. “Bhí orm dul taobh amuigh den scoil,” ar seisean. “Tá fhios agam go bhfuil an Ghaeilge anois láidir sa scoil, agus rang ann don A-Leibhéal.”

Tá Micilín Ní Donnghaile ina hoibrí óige i mBéal Feirste le fada agus tá daoine dá lucht aitheantais nár chuir suim sa Ghaeilge anois ag éisteacht le Kneecap.

Tá, áfach, taobh eile le scéal na n-uimhreacha. Tá 2,032 ag déanamh idir GCSE Irish agus GCSE Gaeilge i mbliana. Déanann daltaí scoileanna lán-Ghaeilge GCSE Gaeilge. Thiar in 2002 rinne 2,771 GCSE Irish nuair nárbh ann do GCSE Gaeilge. Mar sin, tá cúiteamh le déanamh go fóill.