Pat Fahy, Gaeilgeoir agus dlíodóir a thuill meas mór, ar shlí na fírinne

Fuair Pat Fahy, dlíodóir agus Gaeilgeoir, bás in aois a 75 bliain in Ospidéal na hÓmaí an tseachtain seo caite. Ba bheag dlíodóir eile go ndeachaigh a ainm chomh mór sin isteach i gcaint na ndaoine. Bhí nath cainte ann ‘Say nothing till you see Fahy’.

B’in mar gur aithníodh é ar dhuine de na dlíodóirí cosanta coiriúla agus cearta daonna ab fhearr sa Tuaisceart.

Rinne sé cosaint ar dhaoine d’achan cúlra. Ba sheasamh cróga sin, go háirithe i ndiaidh dhúnmarú Pat Finucane i 1989. Thuill sé meas ó dhaoine sa phobal Aontachtach.

Bhí sé ag troid cásanna tábhachtacha cearta daonna go deireadh a shaoil. Ritheann ceithre cinn acu chugam láithreach.

Cás Michael Leonard, grósaeir as Paiteagó i nDún na nGall,  a mharaigh an RUC i bhFear Manach i 1973. Cás Patsy Kelly, comhairleoir neamhspleách ón Trileac i dTír Eoghain, a dhúnmharaigh comhaltaí den UDR i 1974. Cás Patrick McElhone, fear óg a raibh riachtanais speisialta aige, ar mharaigh saighdiúir i gCabhán an Chaorthainn i dTír Eoghain é i 1974.

Cás Mhairéad McCallion, bean sna 30idí, ar mharaigh dúnmharfóir srathach í.

Sa chás deireanach sin rinne Pat Fahy an-obair ag ullmhú don choiste cróinéara. Thug sin an-fhaoiseamh don chlann, mar gur deimhníodh gur buille ón dúnmharfóir a mharaigh í. Dúirt a deirfiúr, Patricia O’Brien, gur thug Fahy an-tacaíocht dóibh. “Rinne sé an obair uilig pro bono,” ar sise. “Níl go leor focal agam le hinsint duit an méid a rinne sé ar ár son. Bhí toradh maith ar an choiste cróinéara, ach fuair an duine a d’ainmnigh an cróinéir as a bheith ciontach bás sula bhféadfaí é a chúiseamh. Ba mhó ná dlíodóir é Pat. Ba chara é. Beimid de shíor faoi chomaoin aige.”

Rugadh Fahy ar an Droim Caoin i dTír Eoghan. Fuair sé a chuid oideachais i Scoil na mBráithre ar an Ómaigh, ansin ar Ollscoil na Ríona. Bhí baint aige le Gluaiseacht na gCearta Sibhialta ón tús. D’éirigh sé as na Clubanna Poblachtacha (mar a bhíodh ar Shinn Féin ó thuaidh) i 1969 mar, dar leis, gur cheart deireadh a chur leis an neamhfhreastal ar Westminster. I 1970 a thosaigh sé amach mar dhlíodóir.

Bhí sé bainteach leis an fheachtas in éadan na H-Bhlocanna. Toghadh é mar comhairleoir leis an Irish Independence Party. Nuair a chuaigh Sinn Féin leis an pholaitíocht, chláraigh sé leo agus bhí sé gníomhach leo.

Bhí Pat Fahy i gcónaí sáite i gCumann Lúthchleas Gael agus é breá sásta Gaeilge a labhairt.