Nach deas é? Is úr iad broibh go Nollaig…

Mír rialta ó scríbhneoirí éagsúla faoi nathanna cainte a thugann léargas ar shaibhreas, ar shaíocht agus ar aclaíocht na teanga

Nach deas é? Is úr iad broibh go Nollaig…

Bíonn fás éigin sa ngarraí go gcaitear an Nollaig ach ina dhiaidh sin is crua a théann an aimsir ar bheithíoch is ar dhuine.

Broibh is minice a chuala mé orthu, luachair scaití eile agus fíóga scaití eile fós. Feagacha a thugtar sna foclóirí orthu.

Fíóga a bhí againne orthu i bparóiste Charna agus fióga, gan an síneadh fada ar an i, a bhí acu i bparóiste Ros Muc.

Blíneach a thugtar ar bhroibh nach bhfuil aon fhás mór fúthu.

Tá an focal geatairí ann freisin. Dhéantaí rópa de gheatairí le cur ar choca féir fadó. Fíóga móra a bhí iontu sin agus iad bruite, buailte. Tharraingítí na geatairí as a mbun féin agus bhuailtí le slis iad agus dhéantaí iad a bhruith in uisce.

Dhéanfadh a mbá chomh maith céanna lena mbruith ach chaithfidís a bheith i bhfad báite. Dhéanaidís srathair, nó srathróg bheag, díobh lena gcoinneáil gan scor óna chéile a fhad is a bheidís á mbruith nó á mbá.

Seo leaganacha cainte a bhfuil an focal brobh iontu:

Tiomsaíonn brobh beart, is líontar sac le póiríní.

Ní raibh mé féin ariamh gan an choinneal nó a húdar, ach aon oíche amháin is bhí brobh agam— duine tíobhasach.

Maidir leis an bhfocal úr bíonn duilliúr úr ann agus buinneán úr – péacán.

Bíonn im úr ann, feoil úr, uisce úr, adhmad úr, leathar úr , scéal úr, gealach úr (lán gealaí), muiceoil úr (gan í a bheith saillte).

An tOileán Úr a thugadh cuid de na daoine ar Mheiriceá.

Bhaintí an t-úr as olann.

D’fhéadfadh dearcadh úr a bheith ag duine – bealach nua le rud a dhéanamh.

Tá siad úr faoi bhia a déarfaí faoi dhream a bheadh flaithiúil.

Tá an bhó úr a déarfaí faoi bhó a mbeadh dáir ag teacht uirthi.

Nach deas é? Is úr iad broibh go Nollaig…

Fág freagra ar 'Nach deas é? Is úr iad broibh go Nollaig…'