Tá Muineacháin ar cheann de na contaetha is fearr sa tír ó thaobh céatadán an phobail atá ina gcainteoirí laethúla Gaeilge.
Ní haon ionadh gurb iad na contaetha ina bhfuil ceantair Ghaeltachta iontu – Gaillimh, Dún na nGall, Ciarraí, Maigh Eo, Port Láirge agus Corcaigh – na contaetha ina bhfuil an céatadán is mó de chainteoirí laethúla Gaeilge lasmuigh den chóras oideachais de réir torthaí Daonáirimh 2022, ach údar suime go bhfuil Muineachán chomh hard i measc na gcontaetha eile.
De réir na bhfigiúirí a chuir an Phríomhoifig Staidrimh ar fáil an tseachtain seo, bhí 724 cainteoir laethúil Gaeilge lasmuigh den chóras oideachais i Muineachán in 2022, ardú 5% ar an méid a bhí sa chontae in 2016. Fágann sin go raibh 1.1% den 65,288 duine a bhí ina gcónaí i Muineachán in Aibreán 2022 ina gcainteoirí laethúla Gaeilge.
Bhí an 1.1% sin ar comhchéim leis an gcéatadán den daonra i mBaile Átha Cliath a bhí ina gcainteoirí laethúla Gaeilge lasmuigh den chóras oideachais, an contae ina raibh an céatadán is mó de chainteoirí laethúla lasmuigh de na contaetha Gaeltachta.
Mar fhreagra ar an gceist nua a bhí i nDaonáireamh 2022 maidir le líofacht na Gaeilge, dúirt 12% de dhaonra Muineacháin go raibh Gaeilge an-mhaith acu, céatadán níos airde ná in aon chontae eile seachas i gcontae na Gaillimhe (20.3%), Dún na nGall (19.7%) agus Ciarraí (12.3%).
16,440 cainteoir laethúil Gaeilge a bhí i mBaile Átha Cliath ar fad ach bhí briseadh síos tugtha freisin ar an gcontae de réir ceantair chomhairle.
Is i nDún Laoghaire-Ráth an Dúin a bhí an céatadán is mó cainteoirí laethúla Gaeilge – 1.5% – as na ceithre cheantar comhairle i mBaile Átha Cliath. D’fhág an t-iomlán sin go raibh céatadán na gcainteoirí laethúla Gaeilge i nDún Laoghaire-Ráth an Dúin níos airde ná mar a bhí i gCorcaigh, i Maigh Eo, i bPort Láirge nó i gcontae na Mí.
Bhí An Clár, Cill Dara agus Cill Mhantáin ar na contaetha eile ina raibh ar a laghad 1% den daonra ina gcainteoirí laethúla Gaeilge lasmuigh den chóras oideachais, de réir Dhaonáireamh 2022.
An Cabhán an contae ba mheasa ó thaobh an líon den phobal a bhí ina gcainteoirí laethúla. Níor thug ach 479 den 81,704 a bhí ina gcónaí sa chontae le fios gur labhair siad an Ghaeilge gach lá, is ionann sin agus 0.6%. Ní dúirt ach 6.5% de dhaonra an Chabháin go raibh Gaeilge an-mhaith acu, an céatadán is ísle sa stát.
Bhí 0.6% i gceist leis An Longfort chomh maith, in ainneoin gur tháinig méadú 13% ar líon na gcainteoirí laethúla sa chontae idir 2016-2022, ó 257 go dtí 291 duine.
Bhí An Iarmhí, Loch Garman, Uíbh Fhailí, Laois agus Ros Comáin i measc na gcontaetha eile ina raibh níos lú ná 0.75% den daonra sa chontae ina gcainteoirí laethúla Gaeilge.
Contaetha Gaeltachta
2022 | Daonra | Cainteoirí Laethúla | % den Daonra atá ina gCainteoirí Laethúla | Cainteoirí Seachtainiúla | % den Daonra atá ina gCainteoirí Laethúla nó Seachtainiúla |
---|---|---|---|---|---|
Gaillimh* | 277737 | 13507 | 4.86% | 10,785 | 9% |
*Contae na Gaillimhe | 193323 | 11335 | 5.86% | 6252 | 9% |
*Cathair na Gaillimhe | 84414 | 2172 | 2.57% | 2930 | 6% |
Dún na nGall | 167084 | 7750 | 4.64% | 4533 | 7% |
Ciarraí | 156458 | 3763 | 2.41% | 4302 | 5% |
Maigh Eo | 137970 | 2049 | 1.49% | 3831 | 4% |
Port Láirge | 127363 | 1800 | 1.41% | 2865 | 4% |
Corcaigh | 584156 | 6906 | 1.18% | 14424 | 4% |
An Mhí | 220826 | 2594 | 1.17% | 4725 | 3% |
Baile Átha Cliath
2022 | Daonra | Cainteoirí Laeuthúla |
% den Daonra atá ina gCainteoirí Laethúla | Cainteoirí Seachtainiúla |
% den Daonra atá ina gCainteoirí Laethúla nó Seachtainiúla |
---|---|---|---|---|---|
Baile Átha Cliath* | 1458154 | 16440 | 1.13% | 29624 | 3% |
*Dún Laoghaire-Ráth an Dúin | 233860 | 3528 | 1.51% | 6274 | 4% |
*Baile Átha Cliath Theas | 301075 | 3506 | 1.16% | 5950 | 3% |
*Cathair Bhaile Átha Cliath | 592713 | 6054 | 1.02% | 10736 | 3% |
*Fine Gall | 330506 | 3352 | 1.01% | 6664 | 3% |
Contaetha Eile
2022 | Daonra | Cainteoirí Laethúla | % den Daonra atá ina gCainteoirí Laethúla | Cainteoirí Seachtainiúla |
% den Daonra atá ina gCainteoirí Laethúla nó Seachtainiúla |
---|---|---|---|---|---|
Muineachán | 65288 | 724 | 1.11% | 1358 | 3% |
An Clár | 127938 | 1415 | 1.11% | 3142 | 4% |
Cill Dara | 247774 | 2699 | 1.09% | 5857 | 3% |
Cill Mhantáin | 155851 | 1580 | 1.01% | 3216 | 3% |
Luimneach | 209536 | 1853 | 0.88% | 4319 | 3% |
Cill Chainnigh | 104160 | 919 | 0.88% | 2314 | 3% |
Liatroim | 35199 | 309 | 0.88% | 788 | 3% |
Sligeach | 70198 | 578 | 0.82% | 1488 | 3% |
Lú | 139703 | 1048 | 0.75% | 2576 | 3% |
Tiobraid Árann | 167895 | 1258 | 0.75% | 3540 | 3% |
Ceatharlach | 61968 | 464 | 0.75% | 1179 | 3% |
Ros Comáin | 70259 | 523 | 0.74% | 1455 | 3% |
Laois | 91877 | 678 | 0.74% | 1933 | 3% |
Uíbh Fhailí | 83150 | 586 | 0.70% | 1536 | 3% |
Loch Garman | 163919 | 1123 | 0.69% | 2895 | 2% |
An Iarmhí | 96221 | 632 | 0.66% | 1786 | 3% |
An Longfort | 46751 | 291 | 0.62% | 782 | 2% |
An Cabhán | 81704 | 479 | 0.59% | 1415 | 2% |
Mícheál Ó Máirtín
Caithfidh mé a rá gur cúis díomá dom nach bhfuil níos mó cainteoirí laethúla sna contaetha le Gaelscoileanna iontu
Cordelia Nic Fhearraigh
Scannalach go bhfuil an laghad sin cainteoirí gaeilge sa tír! Ba cheart go mbeadh tearmann gaeilge nó limistéir gaeltachta ag ACHAN contae faoin am seo agus muid 100 bliain ó bunaíodh an stáit.
Cúis iontais é nach bhfuil i bhfad níos mó cainteoirí gaeilge fá Bhaile Átha Cliath! An contae leis an phríomhchathair agus an dlúthas daonra is mó sa stáit.
Aodán Mac Séafraidh
Dochreidte nach bhfuil ach an Saorstát sa tuairisc seo…ach intuartha! (Tá na figiúirí ann)
Donnchadh Ó Seaghdha
Níl an leanúnachas ann i ndiaidh na nGael-scolaíocht dara leibhéal. Cár imigh na sluaite a d’fhoghlaim an Ghaeilge sna Gaelscoileanna agus corr-bhunscoil le daichead bhliain anuas
Ní raibh seans níos fearr leis an nGaeilge a fhoghlaim le RnaG , TG4 agus an idirlion srl sa lá atá inniu ann