Muinín as polaiteoirí? Tá tú ag magadh fúm…

Tá galar gan teorainn ag goilliúint ar thíortha daonlathacha ar fud an domhain, agus muinín an phobail as ionadaithe tofa ag lagú go leanúnach. Ní féidir a rá go bhfuil daonlathas ar bith slán dá cheal.

Seo a leanas trí shampla de leathadh an ghalair:

1. Léirigh suirbhé a foilsíodh sna Stáit Aontaithe le gairid nach gcreideann fiú fiche faoin gcéad den phobal gur féidir brath air go ndéanfaidh an rialtas i Washington “an rud ceart” de ghnáth (Pew Research Center). I lár an chéid seo caite, nuair a rinneadh an chéad suirbhé dá leithéid, ghlac 75 faoin gcéad leis go ndéanfadh an rialtas an gníomh ceart.
2. Tá na pobalbhreitheanna Eorpacha a fhoilsíonn ‘Eurobarometer’ sa Bhruiséil ag tabhairt le fios le tamall nach bhfuil muinín ag dhá thrian de mhuintir na hEorpa ar an meán as briathra polaiteoirí. De réir an tsuirbhé is deireanaí, a foilsíodh seachtain ó shin, ar an meán i mballstát an AE, níl muinín ach ag 31 faoin gcéad den phobal as rialtas a dtíre.
3. In Éirinn, tá an leibhéal mímhuiníne beagáinín níos ísle fiú amháin, de réir an tsuirbhé chéanna ( is féidir teacht air anseo). Ní raibh ach 28 faoin gcéad de na daoine fásta a ceistíodh abhus sásta a rá go raibh muinín acu as ár rialtas.

Anois, ní thógfainn ort é, a léitheoir dhil, dá ndéarfá láithreach ar léamh na sonraí thuas, rud éigin mar seo:

“Ní haon iontas é go bhfuil mímhuinín chomh láidir ná chomh forleathan, tar éis gach ar tharla. Méadú leanúnach ar cháin, ar dhífhostaíocht (go dtí le gairid), ar bhochtaineacht agus ar eisimirce. Seirbhísí poiblí á síorchiorrú. Tithe do-dhíolta ar feadh i bhfad, agus do-aimsithe anois. Ceap magaidh de chách déanta ag na bainc. Fiacha as cuimse curtha acu orainn go léir. Cé mhéad cúis mímhuiníne eile atá uait?”

Is liosta réasúnta é, ach is ar thionchar mímhuiníne seachas a cúis atáim ag díriú anseo. Ní féidir le córas polaitiúil feidhmiú go héifeachtach mura bhfuil muinín as a chéile agus as an gcóras ag móramh ar a laghad.

Baineann an riachtanas céanna le gach córas riaracháin nó gnó. Samhlaigh, mar shampla, an chontúirt a bheadh ag bagairt ar thraenacha Iarnród Éireann mura mbeadh muinín ach ag 28 faoin gcéad den fhoireann as na bainisteoirí.

Is é cás na Gearmáine idir 1918 agus teacht i gcumhacht Adolf Hitler mar Sheansailéir i 1933 an sampla is scanrúla de mheath mhuinín an phobail as an ngnáthchóras polaitiúil. Ní féidir cúrsaí na hÉireann, na hEorpa ná na Stát Aontaithe a chur i gcomparáid fós leis an tréimhse sin.

Mar sin féin, bheadh imní ar mhórán, sílim, dá mbeadh na huachtaráin Trump, Le Pen agus Putin ag iarraidh cúrsaí Shiria a réiteach i 2017.

Gan amhras, is é príomhbhua an daonlathais gur féidir leis teacht slán i gcónaí, fiú go déanach. Ní léir dom, áfach ach trí bhealach éalaithe ón duibheagán mímhuiníne ina bhfuil go leor tíortha daonlathacha sáinnithe le tamall:

1. Feabhsú leanúnach eacnamaíochta;
2. Athrú suntasach ar pholasaithe;
3. Athrú suntasach ar phearsanra;
4. Meascán éigin de na pointí thuas, nó;
5. Réabhlóid (rogha nach bhfuil romhainn abhus sa ghearrthéarma, dar leis an gcolúnaí seo).

Pléifear an t-ábhar seo sa cholún seo arís tar éis an olltoghcháin.

Is láithreoir ar Morning Ireland ar RTÉ Raidió a hAon é Cathal Mac Coille