Easaontas idir RTÉ agus Coiste Oireachtais faoi líomhaintí maidir le sárú cearta Gaeilge

Tá easaontas idir RTÉ agus Coiste Oireachtais na Gaeilge faoi líomhaintí gur sháraigh an craoltóir an reachtaíocht teanga trí chomhfhreagras a dhéanamh leis an gcoiste i mBéarla.

Tá gearán oifigiúil déanta ag Coiste Oireachtais na Gaeilge agus na Gaeltachta leis an gCoimisinéir Teanga faoi chomhfhreagras i mBéarla a fuarthas ó RTÉ roimh chruinniú faoi thodhchaí Raidió na Gaeltachta.

Deir RTÉ áfach gur bhain an comhfhreagras Béarla le heolas faoin gcruinniú a seoladh ar aghaidh i ndiaidh do bhall foirne de chuid Thithe an Oireachtais é a lorg ar an bhfón. Deir RTÉ gur i mBéarla a bhí an glaoch gutháin sin agus gur i nGaeilge a freagraíodh aon chomhfhreagras i nGaeilge a fuarthas ón gComhchoiste.

Faoi fho-alt 9(2) d’Acht na dTeangacha Oifigiúla 2003, tá sé de cheart ag duine den phobal go bpléifeadh eagraíocht stáit leis nó léi i scríbhinn ina rogha féin teanga, Béarla nó Gaeilge.

Cé nach bhfuil glaonna fóin i gceist sa chuid sin den reachtaíocht, sa chás go mbeadh baint ag glaoch fóin le comhfhreagras ar cuireadh tús leis i nGaeilge d’fhéadfadh go dtiocfadh sárú reachtaíochta i gceist mura leanfaí i nGaeilge leis an gcomhfhreagras sin i ndiaidh an ghlaoigh.

Ag tús an chruinnithe de chuid an Choiste Oireachtais an tseachtain seo, chuir Cathaoirleach an choiste, an Teachta Dála Catherine Connolly in iúl don toscaireacht a bhí i láthair ó fhoireann bainistíochta Raidió na Gaeltachta agus RTÉ go raibh díomá uirthi gur i mBéarla a bhí an comhfhreagras a fuarthas ó RTÉ roimh an gcruinniú.

Mhol urlabhraí Gaeilge agus Gaeltachta Fhianna Fáil an Teachta Dála Éamon Ó Cuív go ndéanfadh an coiste gearán oifigiúil leis an gCoimisinéir Teanga faoin scéal toisc go raibh an comhfhreagras a fuair an  coiste “in aghaidh an dlí”.

Chuir urlabhraí Gaeilge agus Gaeltachta Shinn Féin, Peadar Tóibín, tvuít amach i ndiaidh an chruinnithe chomh maith inar dhein sé cáineadh láidir ar RTÉ agus inar thug sé le fios gur i mBéarla amháin a bhí an comhfhreagras ó RTÉ faoin gcruinniú.

RTE invited to the Committee on the Irish language, they engage in English alone. No government TDs in attendance at the committee. Irish language rights are treated like a hobby/after thought by official Ireland.

— Peadar Tóibín (@Toibin1) 23 Deireadh Fómhair 2018

Dheimhnigh Cléireach choiste Oireachtais na Gaeilge, na Gaeltachta agus na nOileán do Tuairisc.ie tráthnóna inné go raibh gearán oifigiúil faoin scéal déanta ag an gcoiste leis an gCoimisinéir Teanga.

Dealraíonn sé anois go bhfuil easaontas idir RTÉ agus baill an choiste faoi na líomhaintí ag cruinniú na seachtaine seo agus go bhfuil RTÉ ag séanadh go raibh aon sárú ar Acht na dTeangacha Oifigiúla i gceist leis an gcomhfhreagras i mBéarla.

I ráiteas a chuir RTÉ ar fáil do Tuairisc.ie faoin scéal, dúradh gur ghlac RTÉ “go han-dáiríre” leis an méid a dúradh i leith comhfhreagras i mBéarla ag an gcruinniú.

“Is é polasaí RTÉ é go ndéantar aon chomhfhreagras i nGaeilge a fhreagairt i nGaeilge agus seoladh comhfhreagras i nGaeilge chuig Comhchoiste na Gaeilge, Gaeltachta agus Oileáin ó oifig an Phríomh-Stiúrthóra agus ó oifig an Ghrúpcheannasaí Gaeilge maidir leis an gcuireadh a fuair RTÉ teacht os comhair an Chomhchoiste ar an 23 Deireadh Fómhar 2018.

“Glacann RTÉ go han-dáiríre leis an méid a dúradh i leith comhfhreagras i mBéarla ag an gComhchoiste agus tar éis an cheist a fhiosrú, tuigtear go raibh comhfhreagras gutháin i mBéarla idir duine a bhí ag fiosrú eolas tinrimh thar ceann an Chomhchoiste agus fostaí de chuid RTÉ, agus gur seoladh an t-eolas a bhí ag teastáil, bunaithe ar an gcomhrá sin, chuig an duine sin i mBéarla. 

“Tuigtear dúinn, áfach, gur tugadh freagra i nGaeilge ar aon chomhfhreagras a tháinig ón gComhchoiste i nGaeilge.”