An Trumpach ina Bhé ag scríbhneoirí ficsin

Is féidir leat do rogha rud a rá faoi Donald Trump, ach tá litríocht á spreagadh ag fear an chnis oráiste.

N’fheadar an comhtharlúint a bhí anseo nó arbh é an chaoi go raibh an cosmas ag iarraidh rud éigin a rá liom, ach, agus mé ar an eitleán abhaile tar éis dom tuairisceoireacht a dhéanamh do na leathanaigh seo ar thoghchán uachtaránachta SAM i dtús na míosa seo, tháinig mé ar dhá ghearrscéal Trump-bhunaithe.

I gcnuasach dar teideal The Best American Short Stories 2024, a cheannaigh mé i stáisiún traenach Philadelphia d’fhonn an taisteal ar fad a bhí romham a mheilt, a tháinig mé ar ‘Democracy in America’, gearrscéal leis an údar óg Allegra Hyde.

Athshamhlú atá sa scéal sin de chamchuairt an taidhleora agus an údair ón bhFrainc, Alexis de Tocqueville (1805-1859) ar Mheiriceá. Scríobh de Tocqueville saothar antraipeolaíoch iomráiteach faoi shochaí na Stát Aontaithe dar teideal Democracy in America a foilsíodh ina dhá chuid, in 1835 agus in 1840.

In am éigin sa todhchaí ach nach bhfuil rófhada uainn atá an gearrscéal den teideal céanna ó pheann Allegra Hyde suite; ní fear ach bean atá sa phríomcharachtar, Alexis, agus tá caidreamh leispiach aici sin le bean óg Mheiriceánach darb ainm Honey. Tá Honey ag glacadh páirt i scéim dar teideal ‘coinsíniú’, cóir leighis úrnua ach chonspóideach a chuireann ar chumas ógánaigh bhochta a n-óige a dhíol le seandaoine saibhre. Fágann an chóireáil sin na hógánaigh craptha cráite agus i muinín na scéime céanna chun óige ógánach eile a cheannach leis an airgead a shaothraigh siad – ní caipitleachas go dtí é. I ndomhan an ghearrscéil tá cosc iomlán ar an scéim sin san Eoraip, ach i Meiriceá, a bhuíochas le ‘the sitting president’s deregulatory push, red tape had loosened across every sector.’

Sin a bhfuil de thagairt do Donald Trump i scéal Hyde, ach caitheann uachtarán nuathofa Mheiriceá scáil leathan thar dhomhan an scéil, tionchar ag an gcaipitleachas neamhshrianta a shamhlaítear leis an bhfear céanna ar chuile ghné den tsochaí.

Beagnach sa bhaile, áit éigin os cionn na Fraince, a bhí an t-eitleán ar a raibh mé nuair a tháinig mé, i bpodchraoladh ‘The New Yorker Fiction’, ar an ngearrscéal ‘Love Letter’ leis an údar mórdhíola George Saunders. Scéal i bhfoirm litreach atá ann ach ní litir ó pheann leannáin atá i gceist ach litir atá á scríobh ag seanathair dá gharmhac, atá i dtrioblóid leis an ‘réimeas nua’ ar chúis éigin.

Ach oiread le scéal Allegra Hyde, tá an scéal seo le George Saunders, a foilsíodh in 2020, suite in am éigin nach bhfuil i bhfad uainn, ag deireadh na 2020idí. Tá mac le huachtarán aintiarnúil a atoghadh in 2024 i gcumhacht tar éis toghcháin rigeáilte 2028 agus anois ní bheidh aon toghcháin i Meiriceá feasta. Leithscéal fada atá sa litir: iarracht an tseanathar a mhíniú do dhuine atá chomh hóg sin nach bhfuil aon chuimhne aige ‘ar an saol sular tháinig an réimeas nua i bhfeidhm’ cén chaoi ar lig an tseanghlúin don daonlathas imeacht le sruth nach mór i ngan fhios dóibh féin.

An rud a sheas amach dom sa dá scéal, ceann Hyde agus ceann Saunders, ná nach n-ainmnítear Donald Trump iontu, cé gur léir don dall gurb é atá á cháineadh ag na húdair.

Easpa misnigh? a d’fhiafraigh mé díom féin ar dtús, féinchinsireacht ar eagla go dtiocfadh an tuar faoin tairngreacht amach anseo agus go gcuirfí na húdair chuig campa géibhinn éigin i dtús na 2030idí?

Ach ansin rith sé liom gur cumhachtaí go minic an rud nach n-ainmnítear nó nach dtaispeántar ina iomláine, toisc go bhfágtar faoin léitheoir cumhacht an ruda a shamhlú ina aigne féin.

Ficsean tuairimíochta, nó speculative fiction i mBéarla, a thugtar ar an gcineál scríbhneoireachta a chleachtann Hyde agus Saunders sna scéalta seo agus bíodh baint ag Donald Trump leis nó ná bíodh, tá borradh ar leith faoin seánra céanna sna Stáit: bíonn seilf ar leith dó sna siopaí leabhar agus dúirt díoltóir leabhar amháin i gcathair Denver liom nach léann sí féin a thuilleadh ach é.