GRAFAIC EOLAIS: Cé hiad na Gaeilgeoirí a bheidh sa 32ú Dáil?

Is ag Sinn Féin a bheidh an céatadán is airde cainteoirí Gaeilge sa Dáil nua agus Gaeilge ag 32% dá dTeachtaí Dála

Beidh ar a laghad 28 Teachta Dála le Gaeilge sa chéad Dáil eile. Tá 155 Teachta Dála tofa anois agus gan ach triúr le toghadh. Thug na Teachtaí Dála ó na mórpháirtithe atá ar an liosta le fios do Tuairisc.ie i suirbhé réamhthoghcháin go mbeadh dóthain Gaeilge acu le hagallamh beo a dhéanamh ar na meáin chraolta Ghaeilge.

Is ag Sinn Féin a bheidh an céatadán is airde cainteoirí Gaeilge sa Dáil nua, agus Gaeilge ag 30% dá dTeachtaí Dála. Bhí roinnt daoine i dteagmháil linn faoi Uachtarán Shinn Féin, Gerry Adams, a bheith ar an liosta againn agus iad den tuairim nár chóir é a bheith ann toisc gur dhiúltaigh sé páirt a ghlacadh i ndíospóireacht réamhthoghcháin ar TG4. An tslat tomhais a bhí againn don liosta ná go mbeadh dóthain Gaeilge ag Teachta Dála chun agallamh beo a dhéanamh ar na meáin chraolta Ghaeilge, rud atá déanta ag Adams.

Faoi láthair tá 20% de Theachtaí Dála Fhianna Fáil agus Gaeilge acu.

Tá beirt a bhfuil Gaeilge acu i measc na neamhspleách atá tofa chun na Dála; Maureen O’Sullivan i mBaile Átha Cliath Lár agus Catherine Connolly i nGaillimh Thiar. Tá Gaeilge chomh maith ag Bríd Smith (AAA/PBP) a toghadh tráthnóna i mBaile Átha Cliath Theas-Lár.

Tá ochtar Teachtaí Dála ag Fine Gael a bhfuil dóthain Gaeilge acu agallamh beo a dhéanamh leis na meáin chraolta Ghaeilge, an Taoiseach Enda Kenny agus an tAire Stáit Gaeltachta Joe McHugh ina measc. Ó tharla gur ag Fine Gael atá an méid is mó suíochán anois, áfach, fágann an líon beag sin cainteoirí Gaeilge nach bhfuil ach 16% de Theachtaí Dála uile an pháirtí ar an liosta.

Ba é Aodhán Ó Ríordáin an t-aon iarrthóir de chuid Pháirtí an Lucht Oibre a thug le fios i suirbhé Tuairisc.ie go mbeadh sé sásta dul faoi agallamh beo ar TG4, RTÉ nó Raidió na Gaeltachta, ach chaill sé a shuíochán  i gCuan Bhaile Átha Cliath. Ar ndóigh, ba é Ó Ríordáin a rinne ionadaíocht ar cheannaire a pháirtí, Joan Burton, sna hagallaimh réamhthoghcháin a rinne TG4 le ceannairí na mórpháirtithe.

De réir shuirbhé Tuairisc.ie, ba ag Sinn Féin a bhí an céatadán is mó d’iarrthóirí le Gaeilge. Sa dara háit bhí Fianna Fáil, agus tá siad san áit chéanna anois i ndiaidh an toghcháin.

Cé go raibh Gaeilge líofa ag 17.5% d’iarrthóirí an Chomhaontais Ghlais, níor éirigh le duine ar bith de na Gaeilgeoirí sin suíochán a bhaint amach. Go deimhin, níor éirigh ach le beirt ón bpáirtí sin, an ceannaire Eamon Ryan agus leascheannaire an pháirtí Catherine Martin, suíochán sa 32ú Dáil a bhuachan.

Is amhlaidh an scéal leis na Daonlathaigh Shóisialacha a raibh 13.3% dá gcuid iarrthóirí a mhaígh go raibh dóthain Gaeilge acu le hagallamh beo a dhéanamh ar na meáin chraolta Gaeilge.

D’éirigh leis an triúr ceannairí atá ar an bpáirtí, Stephen Donnelly, Róisín Shortall agus Catherine Murphy, suíochán sa Dáil a fháil ach ní raibh duine ar bith den triúr sin i measc na n-iarrthóirí a thug le fios do Tuairisc.ie i mí Eanáir go raibh Gaeilge acu.

Toghadh seisear iarrthóirí as ceantair Ghaeltachta sa toghchán: Pearse Doherty (SF), Joe McHugh (FG) agus Pat ‘The Cope’ Ó Gallchóir (FF) i nGaeltacht Dhún na nGall; Aindrias Ó Muineacháin (FF) i Múscraí; agus Éamon Ó Cuív (FF) agus Seán Kyne (FG) i gConamara.

Déanfar nuashonrú ar an liosta má dheimhnítear Gaeilge a bheith ag aon Teachta Dála eile sa 32ú Dáil. Tá dhá athrú déanta ar an liosta seo ó mhaidin; tá an Teachta Dála Carol Nolan (SF) a toghadh in Uíbh Fháilí curtha leis an liosta.

Tá an Teachta Dála neamhspleách ó Thiobraid Árann Mattie McGrath bainte den liosta. Cé go bhfuil agallaimh Ghaeilge déanta ag McGrath ar na meáin chraolta agus an teanga úsáidte aige sa Dáil, ní mheastar dóthain Gaeilge a bheith aige le hagallamh beo a dhéanamh le RnaG nó TG4, an tslat tomhais atá againn don liosta seo.

Fág freagra ar 'GRAFAIC EOLAIS: Cé hiad na Gaeilgeoirí a bheidh sa 32ú Dáil?'

  • Aodán Ó Sé

    Dhein Catherine Martin TD Comhaontas Glas agallamh líofa Gaeilge ar TG4 i ndiaidh a tofa.
    Is ar éigin go bhfuil Gerry Adams TD ná Joe Mc Hugh TD in ann agallamh beo Gaeilge a dhéanamh; cúpla foclachas b’fhéidir, ach sin an méid.

  • Seán Mag Leannáin

    Ag glacadh leis go bhfuil Gaeilge ag Catherine Martin TD chomh maith fágann sin go bhfuil an teanga ag 29 Teachtaí as 158 sa Dáil – is ionann sin agus 18.35% díobh. Tá seisear Gaeilgeoirí i measc na mban (6 as 29) – sin 17.14%; agus 23 Gaeilgeoirí i measc na bhfear (23 as 123) – sin 18.7%. Tá na céadtadáin sin i bhfad níos airde ná na meáin sa daonra ginearálta.

    Measaim gur daoine nua iad aon duine déag den grúpa 29 san iomlán – is ionann sin agus beagnach 38% díobh, agus is dócha gur comhartha maith é sin.

    Ó thaobh na tíreolaíochta de tugaim faoi deara go mbaineann ochtar Teachtaí le Toghcheantair Ghaeltachta (níl contae na Mí curtha san áireamh anseo) – ceathrar le Gaillimh Thiar, triúr le Dún na nGall, agus duine le Ciarraí. Sin ochtar as 29, nó thart ar 28% den iomlán.

    Ó thaobh an líon Gaeilgeoirí ann, tá Gaillimh (le ceathrar as cúigear) chun cinn ar gach toghcheantar eile sa tír. Tá triúr as cúigear i nDún na nGall agus an líon céanna i dtoghcheantar Lú. Tá beirt sna toghcheantair seo a leanas: Corcaigh Lár Theas, Maigh Eo, BÁC Lár Theas. Tá an chuid is mó de na Gaeilgeoirí i mBÁC lonnaithe ar an taobh ó dheas den chathair – ceathrar as an seisear (Dessie Ellis agus Maureen O’Sullivan na heisceachtaí).

    Tabhair faoi deara go bhfuil spás an-mhór trasna na tíre ón oirdheisceart go dtí lár tíre nach bhfuil Gaeilgeoir ar bith ann – Loch Garman, Cill Mhantáin (mo chontae féin), Tiobraid Árann, Corcaigh Thoir, Ceatharlach-Cill Chainnigh, Port Láirge, agus Laois. Tá an scéal mórán mar an gcéanna ar an taobh eile den lár tíre – Sligeach-Liatroim, Gaillimh Thoir, Ros Comáin/Gaillimh Thoir, agus Muineachán-An Cabhán.

    Tá cuma níos fearr ar an scéal sna ceantair chomaitéireachta – duine amháin i ngach ceann den dá thoghcheantar i gContae na Mí agus duine amháin i gCill Dara Theas.

    Ach mar a dúirt mé cheana b’fhéidir gurb é an comhartha is dóchasaí ná go mbeidh aon duine déag nua i measc an ghrúpa 29 de Ghaeilgeoirí sa Dáil nua. Agus b’fhéidir gur fiú tabhairt faoi deara freisin gur mná iad ceathrar den ghrúpa aon Ghaeilgeoir déag nua – Carol Nolan (SF), Hildegarde Naughton (FG), Catherine Connolly (Neamhspleách), agus Bríd Smith (AAA/PBP). Mar a dúirt Mary Robinson tráth, b’fhéidir go bhfuil an todhchaí le mná na hÉireann.

  • Seán Mag Leannáin

    Ó thaobh an líon Gaeilgeoirí ann, tá Gaillimh Thiar (le ceathrar as cúigear) chun cinn ar gach toghcheantar eile sa tír.

  • Seán Mag Leannáin

    Agus b’fhéidir gur fiú tabhairt faoi deara freisin gur mná iad cúigear den ghrúpa aon Ghaeilgeoir déag nua – Carol Nolan (SF), Hildegarde Naughton (FG), Catherine Connolly (Neamhspleách), Bríd Smith (AAA/PBP) agus Catherine Martin (Comhaontas Glas). Mar a dúirt Mary Robinson tráth, b’fhéidir go bhfuil an todhchaí le mná na hÉireann.