Bítear ag dul thar fóir leis an mbaol míthuisceana Béarla a aistriú go Gaeilge

Creidimís go láidir sa rud ceart ach tuigimís go bhfuil sé an-deacair a bheith geanmnaí i gcónaí

Keyboard Translate

Chuir mé an gomh ar mo mháthair bhocht le deireanas agus sinn ag caint faoin difear idir ‘I only have’ agus ‘I have only’ (comhrá thar a bheith suimiúil, ambaiste). Tháinig saghas éigin speabhraídí orm agus thosaigh mé ag taibhreamh ar laethanta siúlacha m’óige nuair a chuala mé caint faoi ‘only have’ den chéad uair. Thug mé nóiméad ag smaoineamh faoi agus ní mó ná sásta a bhí mo mháthair nuair a thug mé mar fhreagra uirthi, ‘I care only not a jot’. Bheadh an aghaidh chaoraíochta faighte agam mura mbeadh go rabhamar ag labhairt ar an nguthán.

Ag áilteoireacht a bhí mé, dar ndóigh, agus níor smaoinigh mé lá bán nó oíche go gcuirfeadh an comhrá sin ag machnamh mé ar rud a bhfuil m’intinn ar deil aige, is é sin an t-aistriúchán agus an baol míthuisceana san aistriúchán. Creidim go láidir sa rud ceart ach creidim, leis, go bhfuil sé an-deacair a bheith geanmnaí i gcónaí. Is é an Béarla máthair na deacrachta ach is dóigh liom go bhfuil sé de bhuntáiste againn gur féidir dúinn an Ghaeilge a ionramháil agus a chur in oiriúint don tuiscint atá againn ar an saol trí shúile an Bhéarla. Ní ceart dul thar fóir leis seo ach nach rud maith é gur féidir dúinn a bheith cruthaitheach leis an nGaeilge? Leag Antain Mac Lochlainn a mhéar air in Cuir Gaeilge Air nuair a scríobh sé gur fáisceadh mórán de chaint na Gaeltachta as saol nach bhfuil ann anois de ach a scáth, saol nach bhfuil tuiscint ag mórán maith againn ar an meon a bhain leis.

Is cás liom na peacaí coitianta a bhíonn á ndéanamh ag daoine sa Ghaeilge. Tá fuath na namhad agam do leithéidí ‘tá súil agam nach dtagann aon duine,’ ‘sula ndéanann’ i leaba ‘sula ndéanfaidh/ndéana’ agus mar sin de.

Ach chítear dom go mbítear ag dul thar fóir leis an mbaol míthuisceana ar na saolta seo. A leithéid seo ón leabhar For Who the Bell Tolls le David Marsh:

‘Though long-legged and possessing a lovely smile,

gentleman journalists aren’t looking up her skirt

and wouldn’t even if she weren’t gay.’

Murab ionann agus Marsh, ní chím a dhath aisteach faoin abairt thuas. Ní hiad na hiriseoirí a bhfuil na cosa fada orthu ach an bhean agus tá sé sin soiléir ag an saol. Saoithíneacht agus tuilleadh saoithíneachta (agus tá sé sin á rá agam mar iar-shaoithín mórálach).

Tá an scéal amhlaidh i gcás an aistriúcháin. Bítear ag dul thar fóir leis an mbaol míthuisceana agus an Béarla á aistriú go Gaeilge. Bítear ag caint faoin duine nach bhfuil Béarla aige. An bhfuil mórán daoine in Éirinn nach bhfuil Béarla acu? Beirt a bhí bisiúil i ngort an aistriúcháin ba ea Seán Mac Maoláin agus Seán Ó Ruadháin agus níor leasc leo an Ghaeilge thruaillithe a chur faoi bhrí na guí agus iad suas. Ach tá saol na linne seo bunoscionn le saol na beirte sin.

An chiall a thabhairt slán an rud is tábhachtaí. B’fhéidir do mo bhréagnú féin atáim ach sin é an baol míthuisceana duit.

Fág freagra ar 'Bítear ag dul thar fóir leis an mbaol míthuisceana Béarla a aistriú go Gaeilge'